JAK TO JEST Z TYM LEKTURAMI?

Lubię rozmawiać z moimi uczniami o kształcie edukacji i jej sensie. Lubię słuchać ich sugestii. Zawsze pod koniec roku szkolnego robię ewaluację swoich zajęć. Uczniowie oceniają moją pracę i jej jakość. Cenię sobie ich wskazówki, dzięki temu wiem, co muszę poprawić, a co im pomaga w moim stylu uczenia. Naprawdę korona z głowy nikomu nie spadnie, jak poprosi uczniów o analizę swoich zajęć. To niesamowite doświadczenie, które pomaga zobaczyć nam siebie po drugiej stronie lustra.

Ostatnio rozmawiałam z młodzieżą o kanonie lektur szkolnych. Wiem, że nie wszyscy czytają literaturę z pozycji obowiązkowych. 

Ogólnie dzieci i młodzież lubią czytać, ale chcą mieć wybór. W naszym systemie edukacyjnym panuje niezrozumiały dotąd rygor czytelniczy. Brakuje w szkole przestrzeni przeznaczonej na dyskusję dotyczącą programów nauczania czy książek. Ja jednak to robię, bo przy okazji sama się uczę i wiem, co w trawie piszczy. Nadążam za współczesnym widzeniem świata. Zarażam młodzież, a oni mnie. Korzystamy wzajemnie z naszej wiedzy. 

Nie da się ukryć, że przeładowana podstawa programowa, która wejdzie do liceum/technikum w przyszłym roku szkolnym, na pewno nie będzie działała korzystnie na czytanie lektur i książek jakichkolwiek. Nadmiar zajęć pozalekcyjnych i zdań domowych również hamuje czytelnictwo. Jestem przeciwniczką przeprowadzania kartkówek z lektur tuż przed ich omówieniem. Moim zdaniem takie działania mają na celu tylko złapanie ucznia na jego niewiedzy. Sama musiałam jednak do tego dojrzeć. Moje obserwacje i rozmowy z uczniami na ten temat utwierdziły mnie w bezsensie takiej formy sprawdzania wiedzy. Okazywało się często, że uczeń, który uczciwie przeczytał książkę (bez zrozumienia treści) otrzymywał ocenę niedostateczną, a ten który opierał się na ściągach, filmach cieszył się z oceny pozytywnej. 

Oceny - to kolejna sprawa do zmiany! Ale o tym w innym artykule!

Po co komu wiedza na temat tego, jak wabił się pies Rzeckiego albo jaki kolor miała kamienica Łęckich? Czy to pomoże naszym uczniom w przyszłości?  Wzbogaci ich dozę przeżyć? Nauczy ich czegokolwiek? Trzeba zastanowić się nad celem naszych działań pedagogicznych!

Jeżeli uczeń ma problem z czytaniem, to zachęcam do skorzystania z audiobooka. 

Nikt nie przekona do czytania lektur pod presją. Uczeń musi wiedzieć, dlaczego warto daną pozycję przeczytać. Należy wprowadzić go w świat książki, w klimat epoki, zainteresować.

Współczesny świat to przestrzeń cyfrowa, zdominowana przez nowinki technologiczne, które możemy wykorzystać w edukacji, zachęcając uczniów do czytania. Wystarczy zobaczyć posty na moim blogu, aby wiedzieć, o co mi chodzi. 

Tu przykładowe lekcje:

https://bycnauczycielem.blogspot.com/2019/03/jak-wprowadzic-uczniow-w-swiat-epoki.html

https://bycnauczycielem.blogspot.com/2019/03/sztuka-dla-sztuki-kochani-te-lekcje.html 

https://bycnauczycielem.blogspot.com/2018/02/lalka-na-pudelku.html 

Model pracy nad lekturą jest bardzo ważny. Tu dużo zależy od inwencji twórczej samego nauczyciela, który ma być przewodnikiem po świecie treści lektur nierozumianych przez ucznia. Moi uczniowie twierdzą, że niektóre książki przerażają swoją objętością. 

Podstawowy błąd popełniany jest również w edukacji wczesnoszkolnej, gdzie zmusza się dziecko, które dopiero co nauczyło się składać litery, do głośnego czytania tekstów na forum klasy. Jest to działanie stresujące i szkodliwe. Dzieci przeżywają takie sytuacje, co z kolei zniechęca je do czytania w przyszłości. (za: Małgorzata Iwanowicz Uczniowska awersja do lektur szkolnych jako problemu dydaktycznego i wychowawczego).

Czasy się zmieniają, a w szkołach czyta się te same lektury, z którymi mierzyli się nasi rodzice, czy dziadkowie - mówią uczniowie. Czy nie mają racji? Edukacja czytelnicza nie powinna zostawać w tyle. Choć uważam, że są w pozycjach lektur prawdziwe perełki. 

Nie można też negować faktu, że czytanie książek jest istotne w rozwoju każdego człowieka.

Uczeń musi umieć wyrobić sobie gust czytelniczy. 

Bardzo ważną rzecz powiedział kolejny uczeń: Nie powinno czytać się lektur, pod kątem tego, że mogą przydać się nam na maturze. Raczej powinniśmy czytać takie książki, które pomogą nam zrozumieć mechanizmy współczesnego świata, które będą nam podpowiadały, jak radzić sobie z problemami, z którymi na co dzień się spotykamy. 

Kolejni dodają: Filmy powinny być również traktowane jak lektury. Brakuje tego współczesnej szkole. 

Przecież epokę średniowiecza można poznać przez książkę chociażby Umerto Eco "Imię róży", czy film "Król Artur: Legenda miecza", a nie przez "Bogurodzicę" czy nudnych "Krzyżaków". - twierdzą młodzi.

Czy nie mają racji? Czasy się zmieniają, szkoła też powinna pójść kilka kroków dalej. 

Zastanawiam się nad jednym: gdybyśmy zmienili listę lektur na pozycje bardziej współczesne młodzieży, a zachowalibyśmy przymus czytania, czy to coś by zmieniło? Przymus jest moim zdaniem gorszy od skostniałych książek. 

Czy nie lepiej zrezygnować z określeń: "lektury z gwiazdką", "książki obowiązkowe", a zastąpić je "wolnym wyborem wśród zaproponowanych pozycji"? To by było coś!

Poniżej przygotowałam dla Was listę propozycji według moich uczniów. Są to lektury, poezja, muzyka i filmy do wyboru. Poza tym bardzo cenią kulturę memów i dzieła malarskie. Kochają sztukę! 

Zobaczcie, jak zmieniły się czasy! Co uczniowie uważają za perełki w literaturze. Na pewno fani Sienkiewicza, Orzeszkowej, Kochanowskiego czy Słowackiego się zawiodą, gdyż dzieła tych autorów zostały zhejtowane przez współczesnych uczniów! ;-)

Uważam, że każdy polonista powinien rozmawiać z uczniami na takie tematy. To nasz obowiązek. Dzięki temu wiem, jak mogę zaangażować uczniów w twórczy proces zdobywania wiedzy. Nic bez uczniów w edukacji. Bo edukacja to relacja!

Lektury:

      1.     Książki i inne teksty literackie:

·        Przypowieści biblijne – wybór,

·        Mity greckie – wybór,

·        Homer- fragmenty Iliady lub Odysei,

·        A. Mickiewicz, Dziady, wybrane fragmenty różnych części,

·        B. Prus, Lalka, fragmenty

·        J. W. Goethe, Cierpienia młodego Wertera,

·        Wybrana twórczość Szekspira,

·        F. Dostojewski, Zbrodnia i kara, fragmenty

·        A. Camus, Dżuma,

·        A. Kamiński, Kamienie na szaniec,

·        Literatura obozowa, wybór

·        C.K. Norwid – wybór poezji,

·        W. Szymborska – wybór poezji,

·        T. Różewicz – wybór poezji,

·        Cz. Miłosz- wybór poezji,

·        Z. Herbert – wybór poezji,

·        K.K. Baczyński- wybór poezji,

·        E. Stachura – wybór,

·        Jacek Kaczmarski – wybór,

·        K. Przerwa-Tetmajer – wybór poezji,

·        A. Mickiewicz – wybór poezji i ballad,

·        J. Masefield, wybór poezji,

·        Y. Akiko, wybór poezji,

·        W. Dirie, Kwiat pustyni,

·        D. Głuchowski, „Metro 2033”,

·        R.J. Palacio, Cudowny chłopak,

·        A. Weir, Marsjanin,

·        T. Budkind, Miecz prawdy, wybór

·        J. Heller, Paragraf 22,

·        M. Zusak, Złodziejka książek,

·        G. Orwell, 1984,

·        A. Huxley, Nowy wspaniały świat,

·        K. Blixen, Pożegnanie z Afryką,

·        S. King, Zielona mila,

·        J. Boyne, Chłopiec w pasiastej piżamie,

·        J. Green, Żółwie aż do końca,

·        O. Dazai, Zatracenie,

·        V. Emmich, Drogi Evanie Hansenie,

·        N.H. Kleinbaum, Stowarzyszenie Umarłych Poetów,

·        R. Kapuściński – reportaże, wybór,

·        H. Krall, reportaże, wybór,

·        U. Eco, Imię róży, Baudolino – wybór,

·        M. Weiss, Cena ciała,

·        Komiksy – wybór.

            2.     Filmografia:

·        Incepcja, reż. Ch. Nolan, 2010,

·        Zjawa, reż. G. Innaritu, 2015,

·        Wolny strzelec, reż. D. Gilroy, 2014,

·        Prestiż, reż. Ch. Nolan, 2006,

·        127 godzin, reż. D. Boyle, 2010,

·        Lektor, reż. S. Daldry, 2008,

·        2001: Odyseja kosmiczna, reż. S. Kubrick, 1968,

·        Dawca pamięci, reż. P. Noyce, 2014,

·        Ostatnia rodzina, reż. J. Matuszyński, 2016,

·        Truman Show, reż. P. Weir, 1998,

·        Służące, reż. T. Taylor, 2011,

·        Lista Schindlera, reż. S. Spielberg, 1993,

·        Skazani na Shawshank, reż. F. Dorabont, 1994,

·        Edward Nożycoręki, reż. T. Buton, 1990,

·        Joe Black, reż. M. Brest, 1998,

·        Wiek Adeline, reż. L.T. Krieger, 2015,

·        W ciemności, reż. A. Holland, 2011,

·        Bohemian Raphsody, reż. B. Singer, 2018,

·        Adwokat diabła, reż. T. Hackford, 1997,

·        Mężczyzna imieniem Ove, reż. H. Holm, 2015,

·        Nietykalni, reż. O. Nakache, E. Toledan, 2011,

·        Najpierw zabili mojego ojca, reż. A. Jolie, 2017,

·        Dekalog, reż. K. Kieślowski – wybór,

·        Powidoki, reż. A. Wajda, 2016,

·        Spider-Man, reż. S. Raimi, 2002,

·        Pan od muzyki, reż. Ch. Barratier, 2004,

·        Piękny umysł, reż. R. Howard, 2001,

·        Green Book, reż. P. Farrelly, 2018,

·        Zimna wojna, reż. P. Pawlikowski, 2018,

·        Tysiąc lat po ziemi, reż. M. Night Shymalana, 2013,

·        Czarny łabędź, reż. D. Aronofsky, 2010,

·        Droga, reż. J. Hillcoat, 2009,

·        Pokuta, reż. J. Wright, 2007,

·        Modlitwy za Bobby’ego, reż. R. Mulcahy, 2009,

·        Teoria wszystkiego, reż. J. Marsh, 2014,

·        Motyl i skafander, reż. J. Schnabel, 2007,

·        Wybór filmów krótkometrażowych,

·        Black Mirror – serial.

          3.     Muzyka:

·        Michael Jackson – wybór,

·        Queen – wybór,

·        Stare Dobre Małżeństwo – wybór,

·        This is America – Ch. Gambino,

·        Nirwana – wybór,

·        Kult – wybór,

·        Coma – wybór,

·        All I Want, Kodaline,

·        Muzyka klasyczna – wybór,

·        Rolowanie, Natasza Urbańska – tekst ciekawy pod kątem zmian zachodzących we współczesnej polszczyźnie,

·        W ogóle – muzyka i ciekawe teledyski – wybór…

                                                          
                        Anna Konarzewska