WIZJE ZAŚWIATÓW - Piekło...
Lekcja języka polskiego oparta o średniowieczne wizje zaświatów w różnych tekstach kultury.
1. Wizualizacja piekła - zamykamy oczy - pytamy się uczniów, co widzą, myśląc o piekle.
Praktycznie każda wizja będzie wiązała się z ogniem, lawą, cierpieniem, diabłami, widłami, chaosem, itp.
Zadajemy pytanie- O czym to świadczy? Dlaczego tak jest?
Zadajemy pytanie- O czym to świadczy? Dlaczego tak jest?
2. Opowiadamy krótko o idei przedstawienia trzech zaświatów w utworze "Boska komedia" Dantego.
3. Przedstawiamy graficznie układ piekła według wyobrażeń Dantego.
4. Odczytujemy fragment "Boskiej komedii", dotyczący napisu na bramie piekła oraz dusz targanych wiatrem.
5. Interpretujemy wizję Dantego. Przywołujemy tutaj też film "Inferno", reż. Ron Howard.
6. Odczytujemy wiersz Zbigniewa Herberta "Co myśli Pan Cogito o piekle":
NAJNIŻSZY krąg piekła. Wbrew powszechnej opinii nie zamieszkują go ani despoci, ani matkobójcy, ani także ci, którzy chodzą za ciałem innych. Jest to azyl artystów pełen luster, instrumentów i obrazów. Na pierwszy rzut oka najbardziej komfortowy oddział infernalny, bez smoły, ognia i tortur fizycznych.
Cały rok odbywają się tu konkursy, festiwale i koncerty. Nie ma pełni sezonu. Pełnia jest permanentna i niemal absolutna. Co kwartał powstają nowe kierunki i nic, jak się zdaje, nie jest w stanie zahamować tryumfalnego pochodu awangardy.
Belzebub kocha sztukę. Chełpi się, że jego chóry, jego poeci i jego malarze przewyższają już prawie niebieskich. Kto ma lepszą sztukę, ma lepszy rząd – to jasne. Niedługo będą się mogli zmierzyć na Festiwalu Dwu Światów. I wtedy zobaczymy, co zostanie z Dantego, Fra Angelico i Bacha.
Belzebub popiera sztukę. Zapewnia swym artystom spokój, dobre wyżywienie i absolutną izolację od piekielnego życia.
Cały rok odbywają się tu konkursy, festiwale i koncerty. Nie ma pełni sezonu. Pełnia jest permanentna i niemal absolutna. Co kwartał powstają nowe kierunki i nic, jak się zdaje, nie jest w stanie zahamować tryumfalnego pochodu awangardy.
Belzebub kocha sztukę. Chełpi się, że jego chóry, jego poeci i jego malarze przewyższają już prawie niebieskich. Kto ma lepszą sztukę, ma lepszy rząd – to jasne. Niedługo będą się mogli zmierzyć na Festiwalu Dwu Światów. I wtedy zobaczymy, co zostanie z Dantego, Fra Angelico i Bacha.
Belzebub popiera sztukę. Zapewnia swym artystom spokój, dobre wyżywienie i absolutną izolację od piekielnego życia.
7. Interpretujemy utwór i porównujemy z wersją Dantego. Zauważamy ironię w wierszu.
8. Następnie włączamy film wyreżyserowany przez znaną grupę G.F. Darwin "Śmierć vs. Ateiści":
9. Porównujemy wizję grupy Darwin z wizją Dantego. Wskazujemy podobieństwa i różnice. Dyskutujemy nad tą formą przedstawienia zaświatów. Zwracamy uwagę na groteskę.
10. Następnie odczytujemy i interpretujemy wiersz Tadeusza Różewicza "Brama":
Lasciate ogni speranza
Voi ch'entrate
porzućcie wszelką nadzieję
którzy tu wchodzicie
napis nad piekłem
w Boskiej Komedii Dantego
odwagi!
za tą bramą
nie ma piekła
piekło zostało zdemontowane
przez teologów
i psychologów głębi
zostało zamienione w alegorię
ze względów humanitarnych
i wychowawczych
odwagi!
za tą bramą zaczyna się
raz jeszcze to samo
dwóch pijanych grabarzy
siedzi nad dołem
piją piwo bezalkoholowe
zagryzają kiełbasą
mrugają do nas
grają czaszką Adama
w piłkę nożną
pod krzyżem
dół czeka
na jutrzejszego nieboszczyka
„skóra” już w drodze
odwagi!
tu poczekamy na sąd
ostateczny
w dołku zbiera się woda
pływają pety
odwagi!
za tą bramą
nie będzie historii
ani dobra ani poezji
a co będzie
nieznajomy panie?
będą kamienie
kamień
na kamieniu
s na kamieniu kamień
a na tym kamieniu
jeszcze jeden
kamień
2000
10. Porównujemy utwór Różewicza z wizją Dantego. Zwracamy też uwagę na język tekstu. Dyskutujemy.
11. Do motywu bramy piekła wyświetlamy jeszcze zdjęcie (źródło Wikipedia) i otwieramy dyskusję o piekle na ziemi:
11. Do motywu bramy piekła wyświetlamy jeszcze zdjęcie (źródło Wikipedia) i otwieramy dyskusję o piekle na ziemi:
12. Wyświetlamy obrazy Zdzisława Beksińskiego:
13. Interpretację tych obrazów zostawiamy uczniom. Nic nie sugerujemy. Nic im nie mówimy, mają opisać w zeszycie swoje odczucia, refleksje, patrząc na jeden z tych obrazów. Wybór należy do nich.
14. Kolejnym zadaniem jest wypowiedź ustna lub pisemna na temat: Na czym polega popularność zaświatów w różnych tekstach kultury? Jak z tego fenomenu korzystają artyści? Wyjaśnij, uzasadnij.
Anna Konarzewska