ZROZUMIEĆ PRZYPOWIEŚĆ...

W tej chwili omawiam z moimi "pierwszakami licealnymi" mitologię, mamy niezwykle ciekawe zajęcia, w które zaangażowani są uczniowie, przebierając się za postaci mitologiczne... był też teatrzyk kamishibai, czy pantomima, ale myślę już o kolejnych lekcjach. 

Niedługo zaczniemy omawiać fragmenty Biblii, w tym przypowieści.

Przeważnie analizujemy kilka różnych przypowieści na zajęciach, natomiast przedstawię Wam dzisiaj pomysł na zrozumienie istoty tego gatunku.

Zaczynamy lekcję od mojego pomysłu z wiosennymi tabliczkami. 

Pisałam o tym tutaj: https://bycnauczycielem.blogspot.com/2018/08/jak-rozpoczynac-i-konczyc-lekcje-normal.html

Wybrane osoby losują spośród żółtych kartek pytania, na które odpowiadają po zapoznaniu się z tematem lekcji: Jak zrozumieć sens przypowieści, czyli paraboli?

1. Uczniowie wybierają po jednej karcie Dixit. Zadaję im pytanie: co widzą na obrazku? - chodzi tu o dosłowne odczytanie przedstawionej sytuacji. Następnie proszę, aby odszukali głębię- drugą warstwę- która ukrywa się pod dosłownością. Doszukują się tutaj metafor, symboliki, próbują zinterpretować na swój sposób obrazek. I tutaj wprowadzamy pojęcie PARABOLI, czyli PRZYPOWIEŚCI. 

2. Czytamy przypowieść "O synu marnotrawnym", aby pokazać uczniom, jak funkcjonuje pojęcie paraboli w literaturze:

Łk 15,11-32

Pewien człowiek miał dwóch synów. Młodszy z nich rzekł do ojca: "Ojcze, daj mi część majątku, która na mnie przypada". Podzielił więc majątek między nich. Niedługo potem młodszy syn, zabrawszy wszystko, odjechał w dalekie strony i tam roztrwonił swój majątek, żyjąc rozrzutnie. A gdy wszystko wydał, nastał ciężki głód w owej krainie i on sam zaczął cierpieć niedostatek. Poszedł i przystał do jednego z obywateli owej krainy, a ten posłał go na swoje pola żeby pasł świnie. Pragnął on napełnić swój żołądek strąkami, którymi żywiły się świnie, lecz nikt mu ich nie dawał. Wtedy zastanowił się i rzekł: Iluż to najemników mojego ojca ma pod dostatkiem chleba, a ja tu z głodu ginę. Zabiorę się i pójdę do mego ojca, i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie; już nie jestem godzien nazywać się twoim synem: uczyń mię choćby jednym z najemników. Wybrał się więc i poszedł do swojego ojca. A gdy był jeszcze daleko, ujrzał go jego ojciec i wzruszył się głęboko; wybiegł naprzeciw niego, rzucił mu się na szyję i ucałował go. A syn rzekł do niego: "Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie, już nie jestem godzien nazywać się twoim synem". Lecz ojciec rzekł do swoich sług: "Przynieście szybko najlepszą szatę i ubierzcie go; dajcie mu też pierścień na rękę i sandały na nogi! Przyprowadźcie utuczone cielę i zabijcie: będziemy ucztować i bawić się, ponieważ ten mój syn był umarły, a znów ożył; zaginął, a odnalazł się". I zaczęli się bawić. Tymczasem starszy jego syn przebywał na polu. Gdy wracał i był blisko domu, usłyszał muzykę i tańce. Przywołał jednego ze sług i pytał go, co to ma znaczyć. Ten mu rzekł: "Twój brat powrócił, a ojciec twój kazał zabić utuczone cielę, ponieważ odzyskał go zdrowego". Na to rozgniewał się i nie chciał wejść; wtedy ojciec jego wyszedł i tłumaczył mu. Lecz on odpowiedział ojcu: "Oto tyle lat ci służę i nigdy nie przekroczyłem twojego rozkazu; ale mnie nie dałeś nigdy koźlęcia, żebym się zabawił z przyjaciółmi. Skoro jednak wrócił ten syn twój, który roztrwonił twój majątek z nierządnicami, kazałeś zabić dla niego utuczone cielę". Lecz on mu odpowiedział:
"Moje dziecko, ty zawsze jesteś przy mnie i wszystko moje do ciebie należy. A trzeba się weselić i cieszyć z tego, że ten brat twój był umarły, a znów ożył, zaginął, a odnalazł się". 

3. Uczniowie wyszukują elementy dosłowne i metaforyczne, potrafią je rozgraniczyć. Odczytują symbolikę postaci, sytuacji, wydarzeń. Odnajdują wartości moralne, przesłanie, uniwersalność.

4. Rozmawiamy o relacjach ojciec-syn. Charakteryzujemy postaci- ojca i synów. Doszukujemy się w bohaterach konkretnych postaw i zachowań. 

5. Uczniowie na podstawie tego utworu wskazują cechy paraboli: opowieść z ukrytym przesłaniem, ma dwie warstwy: dosłowną (jawną, dostępną dla każdego) oraz ukrytą (metaforyczną, symboliczną), prosta fabuła, schematyczne postaci, brak określonego miejsca i czasu akcji, ponadczasowość.

6. Następnie włączamy film krótkometrażowy "Arka", 2007- reż. Grzegorz Jonkajtys:

7. Po projekcji każdy uczeń zapisuje kilka zdań na kolorowych kartkach o warstwie dosłownej filmu- fabuła, postaci, przestrzeń, miejsce akcji. Przyklejamy kartki na tablicy. Rozmawiamy o przedstawionej historii. Na pewno uczniowie zauważą tutaj analogię do biblijnego potopu. Możemy nawiązać do arki Noego. Zwrócą uwagę, że bohater odkrywa u siebie śmiertelną chorobę, że świat czeka zagłada, itp.

8. Zastanawiamy się nad postacią pierwszoplanową- kim może być, co o niej wiemy, jak się zachowuje, co przeżywa, co robi...

9. Na kolejnych kartkach uczniowie zapisują sens tej przypowieści filmowej. Przyklejamy wszystkie odpowiedzi na drugiej połowie tablicy, odczytujemy. Wywołujemy dyskusję, zastanawiamy się nad przesłaniem. (Arka symbolizuje życie bohatera, jest samotnym, starszym człowiekiem, nie potrafi pogodzić się z życiem w zamknięciu- w izolacji, dlatego próbuje popełnić samobójstwo, bohater nie potrafi poradzić sobie z otaczającą go rzeczywistością, itd.)

10. Kończymy lekcję metodą wiosennych tabliczek w kolorze zielonym. Uczniowie odpowiadają na wylosowane pytania:

 Anna Konarzewska