MOTYWY FAUSTYCZNE W KULTURZE WSPÓŁCZESNEJ

Kochani, tym razem natknęłam się w sieci na niesamowitą animację "Happiness" (reż. Steve Cutts). Urzekła mnie do tego stopnia, że wymyśliłam scenariusz lekcji, który możecie wykorzystać na lekcjach polskiego, czy też godzinie wychowawczej. 

1. Na początku definiujemy "szczęście". Czym jest dla człowieka? Jak wyraża się szczęście? Co daje człowiekowi szczęście? Jak poznać dziś człowieka szczęśliwego?

2. Na lekcji polskiego definiujemy model człowieka faustycznego. Pytamy o źródło tego motywu? Powracamy do "Fausta" Goethego. Rozmawiamy o definicji faustyzmu. Z jakimi zachowaniami  bohatera związany jest ten motyw? 

3. Dzielimy klasę na niewielkie grupy. Każdy zespół otrzymuje inną grafikę. Interpretują na forum jej przekaz, odnajdują w tekście ikonograficznym motyw faustyczny i wyjaśniają, na czym on polega. 

Źródło: FB Thinking Art

4. Następnie na kolorowych, samoprzylepnych kartkach uczniowie wypisują definicje współczesnego człowieka. Karteczki mają zbudować kształt człowieka na tablicy.

5. Następnie odczytujemy wiersz Wisławy Szymborskiej "Prospekt":

Jestem pastylka na uspokojenie.
Działam w mieszkaniu,
skutkuję w urzędzie,
siadam do egzaminów,
starannie sklejam rozbite garnuszki -
tylko mnie zażyj,
rozpuść pod językiem,
tylko mnie połknij,
tylko popij wodą.

Wiem, co robić z nieszczęściem,
jak znieść złą nowinę,
zmniejszyć niesprawiedliwość,
rozjaśnić brak Boga,
dobrać do twarzy kapelusz żałobny.
Na co czekasz -
zaufaj chemicznej litości.

Jesteś jeszcze młody (młoda),
powinieneś (powinnaś) urządzić się jakoś.
Kto powiedział,
że życie ma być odważnie przeżyte?

Oddaj mi swoją przepaść -
wymoszczę ją snem,
będziesz mi wdzięczny (wdzięczna)
za cztery łapy spadania.

Sprzedaj mi swoją duszę.
Inny się kupiec nie trafi.

Innego diabła nie ma.

6. Dokonujemy interpretacji utworu. Zadajemy pytania: Kim jest podmiot liryczny? Jakie ma właściwości? Co obiecuje? Co lub kogo może symbolizować pastylka? Jak rozumieć tytuł utworu? Jaka funkcja językowa przeważa w wypowiedzi pastylki?

Dlaczego wypowiedź podmiotu brzmi jak reklama? Podajcie argumenty i przykłady. 

Jakie środki stylistyczne występują w utworze? Określ ich funkcje. 

Jak rozumiecie słowa: "Kto powiedział, że życie ma być odważnie przeżyte?" oraz puentę "innego diabła nie ma."

W jaki sposób współczesna poetka nawiązuje do motywu faustycznego?

Jaki obraz człowieka pojawia się w tym tekście?- znowu swoje przemyślenia wypisują na kolorowych kartkach i przyklejają do tego, co już widnieje na naszej tablicy. 
Powstanie chmura myśli w kształcie człowieka.

7. Włączamy animację "Happiness": 

8. Po projekcji interpretujemy zachowanie szczura/szczurów. W jaki sposób artysta korzysta z motywu faustycznego? Jaki obraz człowieka wyłania się ze współczesnych tekstów kultury? Na czym polega szczęście? Czy szczury są tutaj szczęśliwe? W jakie pułapki wpada współczesny człowiek? Jakie analogie do naszego życia odnajdujecie w tym filmie? Jaka jest nasza rzeczywistość? Co łączy ten film z wierszem Szymborskiej?

Na kolorowych kartkach uczniowie zapisują definicje człowieka współczesnego (na podstawie filmu) i przyklejają do tablicy.

Przyglądamy się swoim wnioskom. Komentujemy powstałą - w kształcie człowieka - notatkę graficzną.

9. W grupach młodzież pracuje nad receptą na szczęście. Do wykonania zadania wystarczą: szary papier i mazaki.

10. Na lekcji polskiego możemy wejść jeszcze w konteksty, np. "Pan Cogito o magii" Z. Herberta czy film "W pogoni a szczęściem" z 2006 roku z Willem Smithem w roli głównej.

Anna Konarzewska