Być nauczycielem...: Komunikacja - potrzeby, temperament, FUKO.

DLACZEGO MAMY PROBLEMY Z POROZUMIEWANIEM SIĘ?

1. Zaczynamy lekcję od wyświetlenia fragmentu filmu „Mocna kawa wcale nie jest taka zła” (do sekwencji 3.10):

2. Zadajemy pytania uczniom o temat dzisiejszej lekcji wychowawczej na podstawie obejrzanej sceny.

3. Uczniowie mają dobrać się w grupy. Pod uwagę biorą kolor włosów, długość włosów, fryzury.

4. Każda grupa otrzymuje nazwę maszyny, którą muszą zbudować za pomocą rzeźby ciała, ale nie mogą komunikować się werbalnie przy wykonywaniu zadania, a przy demonstracji na forum, mogą wydać jedynie dźwięk maszyny.

Helikopter, traktor, koparka, dźwig, walec.

5. Po prezentacji omawiamy; na czym polegała trudność wykonania tego zadania? Z czym pozostałe grupy miały problem? Co utrudniało komunikację?

6. Następnie przeprowadzamy burzę mózgów: Co utrudnia komunikację między ludźmi?

Przykładowe odpowiedzi: krytyka, strach przed negatywna opinią, obrażanie się, przezwiska, etykietowanie, obawa przed brakiem akceptacji, rozkazywanie, grożenie, moralizowanie, zbyt wiele pytań, odwracanie uwagi, zimny dystans, wieloznaczność wypowiedzi, gusta, różne potrzeby ludzi, temperament, tematy trudne lub sporne: polityka, religia, poglądy, wartości.

7. Do czego prowadzi nieporozumienie między ludźmi?

Przykładowe odpowiedzi: do kłótni, wojen, nienawiści, braku sympatii, nieprzyjemnych sytuacji, braku akceptacji, do ośmieszenia, do absurdu, itp.

8. Fragment filmu "Nadciąga totalny kataklizm" z Jasiem Fasolą – scena na lotnisku:

Analiza tej sceny: na czym polega tu nieporozumienie? Analizujemy źródła zachowania Fasoli oraz policji?

9. Steven Reiss uważa, że źródłem nieporozumień między ludźmi są również ich potrzeby. Każdy z nas ma inne priorytety, żyjemy po to, aby je realizować.

Przedstawiamy młodzieży te potrzeby w tabeli, aby mogli zobaczyć, jak różnią się priorytetami ludzie :

POTRZEBY moje koleżanki/kolegi rodzica

WŁADZA

NIEZALEŻNOŚĆ

CIEKAWOŚĆ

AKCEPTACJA

PORZĄDEK

GROMADZENIE

HONOR

IDEALIZM

KONTAKTY SPOŁECZNE

RODZINA

STATUS

REWANŻ

JEDZENIE

MIŁOŚĆ

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

SPOKÓJ

Wpisujemy obok potrzeby, czy jest dla nas ważna (W), mało ważna (M), przeciętnie ważna (P). To samo robimy z potrzebami naszych bliskich.

Należy tu wspomnieć o SAMOUWIELBIENIU -polega ono na ty, że każda ze stron jest przekonana, że jej styl życia jest najlepszy.

Często dochodzi na tym gruncie do nieporozumień między ludźmi. Albo jeszcze gorzej do tyranii, czyli użycia nacisku w celu skłonienia kogoś, aby zmienił swoje podstawowe cele czy wartości życiowe.

Popatrzmy na potrzebę gromadzenia. Oszczędzamy pieniądze. Co myślę wtedy o sobie? Przezorny, ostrożny, przewidujący. Co myślę wówczas o innych, którzy tego nie robią: Nieodpowiedzialny, rozrzutnik, żyje tylko chwilą.

Działa to też w drugą stronę. Ktoś kto nie ma potrzeby gromadzenia, oszczędzania, lubi wydawać, tak myśli o sobie: zasługuję na to, cieszę się życiem. A co pomyśli taki człowiek o innych: skąpcy, ciułacze, hipokryci.

Popatrzmy też na potrzebę zaspokojenia ciekawości. Co myśli o sobie ktoś ciekawy świata: Jestem bystry, myślący, erudyta. A co myśli o innych: Nudni, płytcy, bezmyślni, zaściankowi.

Warto zwrócić na to uwagę młodzieży. Każdy z nas ma prawo mieć inne potrzeby i warto o tych potrzebach komunikować innym ludziom, aby wiedzieli czego oczekujemy od nich, od życia. Powinniśmy nauczyć się, jak szanować ludzi różniących się od nas pod wieloma względami. Dzięki tym informacjom dowiesz się jak postrzegają cię inni ludzie, dlaczego my postrzegamy tak naszych bliskich.

10. Dzielimy znowu klasę na grupy. Tym razem losują ulubiony kolor i w ten sposób dobierają się w zespoły.

Zadaniem grup jest zainicjowanie jakiejś rozmowy na wybrany przez siebie temat. Może dotyczyć życia szkoły, ostatniego meczu, randki, czy zakupów. Jedna osoba chce dołączyć do rozmowy, ale skutecznie jest deprecjonowana, odpychana.

Potem analizujemy uczucia tej izolowanej od grupy osoby, odgadujemy jej potrzebę.

11. Skąd wiemy, że ktoś nas słucha? Kiedy jest nam trudno kogoś słuchać? Kiedy jest nam trudno z kimś rozmawiać?

12. Następnie uczniowie współpracują w parach. Jedna osoba ma rysunek, który opisuje osobie siedzącej naprzeciwko. Po 5 minutach następuje prezentacja rysunku odwzorowanego na podstawie komunikatów osoby opisującej obrazek. Analizujemy sytuację, wyciągamy wnioski.

Poniżej przykładowe rysunki (źródło: mac-edukacja):

13. Wspominamy tu o modelu w komunikacji zwanym FUKO.

F- fakty

U – uczucia

K- konsekwencja

O- oczekiwania

Na bazie tego modelu w grupach przeprowadzają dramę/ można w parach.

Tematy:

a)W czytelni dwie osoby głośno rozmawiają i jedzą, co przeszkadza ci w odrobieniu pracy domowej. Jaki komunikat wystosujesz?

b) Koleżanka nie oddała ci pieniędzy za kosmetyki. Jak rozpoczniesz rozmowę z nią?

c) Ktoś z klasy rozpowszechnia plotki na twój temat. Jak zareagujesz?

14. Wspominamy też o tym, że każdy z nas ma inny temperament, na który raczej mamy znikomy wpływ. Po prostu są to cechy, które nas identyfikują, powodują, że jesteśmy wyjątkowi. Włączamy fragment filmu „Zwierzogród”- Wizyta w urzędzie. Analizujemy osobowości ukryte pod postaciami zwierząt. Jak zachowuje się leniwiec, lis i zając. Jak radzą sobie w codziennej komunikacji, mimo różnic w osobowości.

Czego uczy nas ta scena?