Średniowieczna wizja zaświatów...

WIZJE ZAŚWIATÓW - Piekło...

Lekcja języka polskiego oparta o średniowieczne wizje zaświatów w różnych tekstach kultury.

1. Wizualizacja piekła - zamykamy oczy - pytamy się uczniów, co widzą, myśląc o piekle. 

Praktycznie każda wizja będzie wiązała się z ogniem, lawą, cierpieniem, diabłami, widłami, chaosem, itp. 
Zadajemy pytanie- O czym to świadczy? Dlaczego tak jest? 

2. Opowiadamy krótko o idei przedstawienia trzech zaświatów w utworze "Boska komedia" Dantego.

3. Przedstawiamy graficznie układ piekła według wyobrażeń Dantego.

4. Odczytujemy fragment "Boskiej komedii", dotyczący napisu na bramie piekła oraz dusz targanych wiatrem.

5. Interpretujemy wizję Dantego. Przywołujemy tutaj też film "Inferno", reż. Ron Howard. 

6. Odczytujemy wiersz Zbigniewa Herberta "Co myśli Pan Cogito o piekle":

NAJNIŻSZY krąg piekła. Wbrew powszechnej opinii nie zamieszkują go ani despoci, ani matkobójcy, ani także ci, którzy chodzą za ciałem innych. Jest to azyl artystów pełen luster, instrumentów i obrazów. Na pierwszy rzut oka najbardziej komfortowy oddział infernalny, bez smoły, ognia i tortur fizycznych.

Cały rok odbywają się tu konkursy, festiwale i koncerty. Nie ma pełni sezonu. Pełnia jest permanentna i niemal absolutna. Co kwartał powstają nowe kierunki i nic, jak się zdaje, nie jest w stanie zahamować tryumfalnego pochodu awangardy.

Belzebub kocha sztukę. Chełpi się, że jego chóry, jego poeci i jego malarze przewyższają już prawie niebieskich. Kto ma lepszą sztukę, ma lepszy rząd – to jasne. Niedługo będą się mogli zmierzyć na Festiwalu Dwu Światów. I wtedy zobaczymy, co zostanie z Dantego, Fra Angelico i Bacha.

Belzebub popiera sztukę. Zapewnia swym artystom spokój, dobre wyżywienie i absolutną izolację od piekielnego życia.

7. Interpretujemy utwór i porównujemy z wersją Dantego. Zauważamy ironię w wierszu.

8. Następnie włączamy film wyreżyserowany przez znaną grupę G.F. Darwin "Śmierć vs. Ateiści": 

9. Porównujemy wizję grupy Darwin z wizją Dantego. Wskazujemy podobieństwa i różnice. Dyskutujemy nad tą formą przedstawienia zaświatów. Zwracamy uwagę na groteskę.

10. Następnie odczytujemy i interpretujemy wiersz Tadeusza Różewicza "Brama":

Lasciate ogni speranza

Voi ch'entrate

porzućcie wszelką nadzieję

którzy tu wchodzicie

napis nad piekłem

w Boskiej Komedii Dantego

odwagi!

za tą bramą

nie ma piekła

piekło zostało zdemontowane

przez teologów

i psychologów głębi

zostało zamienione w alegorię

ze względów humanitarnych

i wychowawczych

odwagi!

za tą bramą zaczyna się

raz jeszcze to samo

dwóch pijanych grabarzy

siedzi nad dołem

piją piwo bezalkoholowe

zagryzają kiełbasą

mrugają do nas

grają czaszką Adama

w piłkę nożną

pod krzyżem

dół czeka

na jutrzejszego nieboszczyka

„skóra” już w drodze

odwagi!

tu poczekamy na sąd

ostateczny

w dołku zbiera się woda

pływają pety

odwagi!

za tą bramą

nie będzie historii

ani dobra ani poezji

a co będzie

nieznajomy panie?

będą kamienie

kamień

na kamieniu

s na kamieniu kamień 

a na tym kamieniu

jeszcze jeden

kamień

2000

10. Porównujemy utwór Różewicza z wizją Dantego. Zwracamy też uwagę na język tekstu. Dyskutujemy. 

11. Do motywu bramy piekła wyświetlamy jeszcze zdjęcie (źródło Wikipedia) i otwieramy dyskusję o piekle na ziemi:

12. Wyświetlamy obrazy Zdzisława Beksińskiego:

13. Interpretację tych obrazów zostawiamy uczniom. Nic nie sugerujemy. Nic im nie mówimy, mają opisać w zeszycie swoje odczucia, refleksje, patrząc na jeden z tych obrazów. Wybór należy do nich. 

14. Kolejnym zadaniem jest wypowiedź ustna lub pisemna na temat: Na czym polega popularność zaświatów w różnych tekstach kultury? Jak z tego fenomenu korzystają artyści? Wyjaśnij, uzasadnij.

Anna Konarzewska