Spektakl "Makbet" na podstawie dramatu Szekspira

"MAKBET"

"Życie jest tylko przechodnim półcieniem,
Nędznym aktorem, który swą rolę
Przez parę godzin wygrawszy na scenie
W nicość przepada - powieścią idioty,
Głośną, wrzaskliwą, a nic nie znaczącą."

Teatr jest rzeczą, z której nie potrafiłabym zrezygnować. To instytucja szkolna, która ma sens. Obserwowanie  tego, w jaki sposób młodzież rozwija się poprzez teatr, jest warte wszelkich wysiłków! 

W tym roku wystawiliśmy "Makbeta". To było niesamowite! Premiera udała się i zachwyciła wszystkich obecnych na niej widzów. Dziękuję szczególnie za słowa jednego z nich: "Poczułam się jak w teatrze. Zamieniliście szkołę w teatr!" To największy komplement, jaki może usłyszeć opiekun zespołu.  

Całe przedsięwzięcie było czasochłonne i wymagające wielu prób, potu i łez. Naliczyliśmy około 130 godzin prób łącznie z występami!!! Warto było! Najlepsza po wszystkim jest satysfakcja uczniów! Tego nie można niczym zastąpić! 

Współpracowałam przy tworzeniu spektaklu z tancerzami baletu Opery Bałtyckiej w Gdańsku -  Aleksandrą Michalak oraz Filipem Michalak,  z choreografem - Magdaleną Najdrowską, z producentem Teatru Wybrzeże (kwestia niektórych kostiumów). Moja koleżanka Ania była dla mnie ogromnym wsparciem. Poza tym musieliśmy zakupić reflektory kolorowe oraz wytwornicę dymu. Sporo kosztowały gadżety teatralne- maski, peleryny, elementy stroju dla żołnierzy, króla czy czarownic. 

Muzyka wywodzi się głównie z "Gry o tron". Wśród ścieżek dźwiękowych usłyszycie też zespół Massive Atack oraz wokalistkę Eivor.

Poniżej przedstawiam wybrane zdjęcia z premiery, film oraz scenariusz.

„MAKBET”

 NA PODSTAWIE DRAMATU WILLIAMA SZEKSPIRA

AKTORZY/POSTACIE DRAMATU:

MAKBET –

LADY MAKBET –

Banko-

Pierwsza czarownica –

Druga czarownica –

Trzecia czarownica-

Zjawisko-

Sumienie, walka Dobra i Zła - tańczą/wstęp

Dunkan-

Żołnierz-

Malcolm-

Rosse-

Lennox-

Makduf-

Lordowie/lord-

Dama-

Lekarz-

Sługa-

Sejton-

Zabójcy-

AKT I

SCENA I

W tle słychać odgłosy gromów, szalejącej wichury. Błyskawice. Jest ciemno. Panuje złowieszcza atmosfera. Dym. Widzowie poproszeni są o zamknięcie oczu na początku. Otworzą je dopiero przy scenie drugiej, gdy rozsunie się kurtyna. Chodzi o siłę wyobraźni.

Miedzy tłumem zaproszonych gości po widowni chodzą czarownice, dotykają widzów, szepczą im do uszu:  Jakie jest twoje przeznaczenie?

Zmienimy twój los.

Jesteśmy blisko! Jesteśmy w tobie!

 Będziesz nasz!

To jest gra!

Pierwsza czarownica:

Zaraz zejdziemy się po blasku błyskawic i trzasku piorunów.

Druga czarownica:

Gdy bitwa dobiegnie końca. Już niedługo.

Trzecia czarownica:

Na wrzosowisku.

Pierwsza czarownica: Tam Makbet z naszych ust dowie się o swoich losach.

Druga czarownica: Odwróćmy wszelkie wartości, zwłaszcza moralne.

Trzecia czarownica: Słyszę głos arcywiedźmy. Lećmy przez mgły.

Czarownice znikają. Otwiera się kurtyna. Goście otwierają oczy.

Scena II

Otwiera się kurtyna. Slajd z pola bitwy.

Dunkan: (wskazując palcem na żołnierza) Co to za człowiek krwią umazany? Może ma jakieś wieści z pola bitwy.

Żołnierz podchodzi do króla, zmęczony, sponiewierany.

Malkolm: Witaj dobry człowieku. Powiedz królowi, jaki był los bitwy?

Żołnierz: Królu, gdyby nie dzielność i siła Makbeta, sępy latałyby już nad naszymi ciałami! Wielki jest Makbet i jego męstwo!

Dunkan: Nasz Banko i Makbet nie ulękli się?

Żołnierz: Jakby siłą podwójną mieczami uderzali, jakby skąpać się chcieli w tych ranach i krwi…

Rosse: Niech Bóg chroni króla!

Dunkan: Skąd przybywasz, panie?

Rosse: Z Fajf… Tan Kawdoru jest zdrajcą, wspierał w walce króla norweskiego. Na szczęście Makbet, Panie, stanął mu na drodze, dzięki niemu zwyciężyliśmy.

Dunkan: Cholerny tan Kawdoru. Zdrajca! Nie będzie we mnie pluł jadem! Skaż go na śmierć, a mianuj tanem Kawdoru- Makbeta.

Rosse: Już spieszę, panie!

Dunkan: Co on stracił, to Makbet dostanie.

Scena 3

Zdjęcie wrzosowisk, ponury obraz, muzyka. Grzmi. Dym. Wchodzą czarownice.

Pierwszy taniec czarownic.

Pierwsza czarownica: Gdzieś była, siostro?

Druga: Wieprze zarzynałam. – śmieje się.

Trzecia: A ty gdzie? Opisz swoje dzieła.

Pierwsza: Jedna baba zalazła mi za skórę, fukła na mnie ze wzgardą. Ale ja takiej zniewagi nie mogłam zostawić, karma wraca. Jej chłop zapłacił za moją zniewagę. Hahaha . Odcięłam mu palec.

Trzecia czarownica: Słychać trąby, Makbet, Makbet się zbliża.

Wszystkie wiedźmy: Dalej, dalej, siostry wiedźmy, czarodziejski zróbmy krąg. Oj tak, oj tak, właśnie tak!

Makbet: Tak ponurego dnia jeszcze nie widziałem jak żyję!

Banko: Co to za postacie? Anioły czy demony w kobiecych kształtach? Żywe są czy to kukły marne?

Makbet: Mówcie kim jesteście?

Pierwsza czarownica: Cześć ci Makbecie, tanie Glamis.

Druga: Cześć ci Makbecie, tanie Kawdor!

Trzecia: Cześć ci Makbecie, przyszły królu!

Wszystkie: Cześć ci Banko!

Pierwsza: Będziesz większym niż Makbet!

Druga: I szczęśliwszym niż Makbet!

Trzecia: Nie będąc królem, królów płodzić będziesz!

Wszystkie trzy: Cześć wam Makbecie i Banko! Cześć wam!

Znikając  ze sceny mówią: Cześć Makbecie, Cześć Banko, cześć wam!- na zmianę w kółko. Zapętlenie ma spowodować omamy, przesłyszenie.

Banko: Co to było? Jawa to czy sen?

Na scenie pojawia się Rosse.

Rosse: Makbecie, król się dowiedział o twoim podwójnym zwycięstwie. Jest zdumiony twoją dzielnością i nieustraszonym działaniem.

Król kazał mi ciebie powitać mianem tanu Kawdoru. Cześć ci więc pod tym tytułem, Makbecie!

Banko: Boże, diabeł mówił prawdę!

Makbet: Glamis i Kawdor! Najważniejszej jeszcze brakuje rzeczy.

Banko: Jeśli uwierzysz w to, co usłyszałeś zapalisz w sobie niebezpieczną żądzę korony. Piekło wplątuje nas w swoje sieci, łudzą naszą duszę.

Makbet: Niech będzie , co ma być.

Scena 4

Na ekranie wyświetla się sala zamku Dunzynam. Lady Makbet czyta list.

Lady Makbet: Spotkałem je w dniu zwycięstwa. Dostałem przepowiednie. Chciałem zadać kilka pytań, ale rozpłynęły się w powietrzu. Te postacie na pewno przekraczały śmiertelną naturę. Wkrótce potem jedna z przepowiedni się spełniła. Zostałem tanem Kawdoru. Mało tego one powiedziały, że zostanę królem. Jestem podekscytowany i chciałem tą radością podzielić się z Tobą, ukochana ma Żono. Weź to do serca i bądź zdrowa!

Lady wstaje z łóżka i mówi do siebie: Jesteś już tanem Glamis i Kawdoru! Będziesz też królem! O złe duchy, przybądźcie, pożywcie mnie zabójczą myślą, uciszcie me sumienie, uduście we mnie wszelką dobroć. Niech oblecze mnie ciemna noc i dym piekieł.

Wchodzi Makbet: Moja żono, Dunkan zjeżdza tu na noc.

Lady Makbet: I jutro wyjezdża?

Makbet: Taki ma zamiar.

Lady: Jutro nigdy nie nastanie! Żeby oszukać świat trzeba się do niego dostosować. Musi być niewinni jak kwiaty, w którym ukrywa się wąż.

Scena 5

Zdjęcie Sali w pałacu.

Makbet: Królowi należy się bezpieczeństwo u mnie. Jest moim krewnym, a jego wasalem. Jako gospodarz powinien go chronić przed zabójcą, a nie odwrotnie.

Lady: Dunkan właśnie poszedł się położyć.

Makbet: Nie idźmy dalej tą drogą.

Lady: Jeszcze niedawno się cieszyłeś, miałeś nadzieję. Mówisz :”Nie umiem, nie śmiem”, a tak naprawdę tego pożądasz. To nie jest męskie, mój drogi.

Makbet: Przestań, jestem gotów na wszystko, co jest godne mężczyzny!

Lady Makbet: Słuchajże! Gdy Dunkan zaśnie, upijemy winem dwóch pokojowców, tak aby pamięć ich zawiodła, wejdziesz do komnaty króla i zabijesz go. Wina mordu spadnie na służbę.

Makbet: Wspaniały pomysł. Pijanych krwią umażemy, narzędzie zbrodni w ich dłonie podrzucimy. To morderstwo będzie ich dziełem! Nikt inaczej nie pomyśli.

Lady: Zamek napełnimy lamentem po niespodziewanej śmierci króla..

Makbet: Fałsz serca i fałsz twarzy muszą iść w parze.

AKT II

Scena 1

Na ekranie wyświetla się zdjęcie sztyletu. Zapowiedz zbrodni.

Makbet: Co ja widzę? Sztylet? Nie ma cię, a jednak cię widzę. Ty mi wskazujesz drogę jak przewodnik. W mojej głowie krwawa myśl. Mam nadzieję, że nikt nie słyszy mego oddechu, mych kroków i myśli… Dunkanie, nadchodzę. Niebo lub piekło cię wzywa!

Makbet schodzi ze sceny. Na ekranie pojawia się korona zalana krwią i posępna muzyka. Zuzia tańczy w białej, zakrwawionej masce z czerwoną wstążką- symbolika zabójstwa króla.

Scena 2

Makbet i Lady. Slajd z sypialni pary.

Makbet: Załosny to widok! – patrzy na swoje ręce. Zdawało mi się, że słyszałem głos wołający: „Nie zaśniesz już więcej!”. Zabiłem sen, niewinny sen!

Lady: Co ty wygadujesz!

Makbet: Już nigdy nie zaśniesz, nigdy!

Lady: Umyj ręce! Po co przyniosłeś ze sobą sztylety? Tam jest ich miejsce! Idź, odnieś je, a krwią Dunkana pomaż tamtych ludzi.

Makbet: To ponad moje siły! Nie dam rady!

Lady: Kaleka na duchu! Daj te sztylety! Śpiący i umarli są obrazkami tylko, głupcze! Sama to zrobię! Wszystkie podejrzenia muszą spaść na nich!

Lady wychodzi.

Makbet: Tej krwi z rąk już nie zmyję!

 Gasną swiatła na scenie.

Scena 3

Zapalają się światła. Na ekranie komnata zamkowa. 

Lennox: czy król dziś odjeżdża?

Makbet: tak postanowił.

Lennox: Noc była nadzwyczaj burzliwa. W powietrzu było słychać dziwne jęki jakby konających.

Makbet: W istocie, ta noc była straszna.

Makduf wpada do komnaty: O zgrozo!

Makbet i Lennox: co się stało?

Makduf: Królobójstwo! Piekielna zdrada. Malkolm, Donalbein wasz ojciec zamordowany!

Malkolm: Przez kogo?

Lennox: Sprawcami zbrodni są prawdopodobnie dwaj pokojowcy. Na dłoniach i ubraniach były ślady krwi. Obok leżały sztylety.

Makbet: Zabiłem ich w swym uniesieniu! Za karę! Zemściłem się!

Malkolm: Nie czuję się tu bezpiecznie, jadę do Anglii.

AKT III

Scena 1

Koronacja Makbeta. Slajd z Sali królewskiej. Wesoła triumfalna muzyka. Goście bawią się.

Banko- do siebie: Makbecie, masz wszystko to, co przepowiedziały ci te dziwadła. Czy ty uczciwie do tego dążyłeś?

Makbet wskazując na Banko: Oto nasz główny gość. ( w tle oklaski)

Banko: Jesteśmy złączeni Wasza wysokość.

Makbet: Czy wyjeżdżasz dzisiaj?

Banko: Taki jest mój zamiar.

Makbet: A daleko jedziesz? Zabierasz ze sobą syna?

Banko: Tak, panie.

Makbet: Życzę wam pomyślności.

Trwa muzyka. Makbet rozmawia z mordercami Banko gestykulując w drzwiach, pokazuje jednoznacznie, że należy zabić Banko.

Wkrótce potem na ekranie pojawia się plama krwi. Kolejne morderstwo Makbeta. Gasną swiatła.

Scena 2

Uczta królewska. Slajd z salą królewską. Goście przy stole.

Makbet: Zacni panowie, bądźcie pozdrowieni.

Lordowie: Dzięki waszej królewskiej mości.

Lennox: Czy wasza królewska mość spocznie z nami przy stole?

Makbet stoi otępiały, nic nie mówi, patrzy na swoje miejsce przy stole, widzi ducha Banka.

Makbet: wszystkie miejsca zajęte.

Lennox: Nie, twoje jest wolne, panie!

Makbet: Gdzie? Gdzie? Kto z was to uczynił?

Lennox: Co się dzieje nasz królu?

Makbet: Nie patrz tak na mnie, nie potrząsaj twymi skrawionymi włosami!

Lady Makbet: Oszalałeś! Usiądź.

Makbet: Widziałem go tu! Stał jak żywy!

Lady: Masz przywidzenia nędzne i pełne śmiechu.

Lord: Wznieśmy toast za króla!

Makbet: Precz z moich oczu! Zapadnij się pod ziemię! Ty nie żyjesz! Zwodnicza maro, precz! Już zniknąłeś. Teraz znów jestem mężem!

Rosse: Jakie widziadło panie?

Lady: Nie mówcie nic do niego, bo pogorszycie jego stan. Wybaczcie, ale lepiej będzie jak panowie oddalą się, mój mąż potrzebuje odpoczynku!

Rosse: Dobrej nocy zyczymy!

Wychodzą.

Makbet: Krew krwi żąda.

Lady: Noc walczy z dniem.

Drugi taniec- walka dobra ze złem- wyrzuty sumienia, walka wewnętrzna z sumieniem Makbeta.

AKT IV

SCENA 1

Na slajdzie ciemna jaskinia z kotłem pośrodku. Grzmoty, błyskawice, dym. Czarownice odprawiają rytualny taniec nad kotłem.

Pierwsza czarownica: Dalej , dalej siostry wiedźmy, czarodziejski krąg zawiedźmy. A do kotła wrzućmy jadów pełną moc.

Wszystkie trzy tańcząc wokół kotła:  Dalej żwawo! Buchaj ogniu!

Druga czarownica: Duchy czarne, białe, bure i szare zstąpcie w tę tu pieczarę!

Trzecia: Czuję, że jakiś potwór tutaj nadchodzi!

Makbet: Witajcie, piękne prorokinie! Co tam stwarzacie?

Wszystkie: Bezimienne dzieło!

Makbet: W imię tych potęg, które stwarzacie i którym hołdujecie odpowiedzcie mi na to o co was zapytam.

Pierwsza czarownica: Mów!

Druga: Pytaj!

Trzecia: Słuchamy!

Pierwsza: Chcesz od nas to usłyszeć czy od naszych władców?

Makbet: Dobrze, wezwijcie demony, niech ich wysłucham!

Pierwsza: One wiedzą co kryje twoja głowa! Słuchaj i nie przerywaj!

Zjawisko: Makbecie! Makbet! Lękaj się Makdufa. Zginiesz! Więcej nie powiem!

Makbecie! Makbecie!

Makbet: Słucham cię każdym uchem!

Zjawisko: Bądź dzielny, gardź ludzką siłą, ponieważ nie zgładzi ci żaden, którego urodziła kobieta!

Makbet: Żyj więc Makdufie! Nie jesteś mi straszny! i tak umrzesz, żebym mógł spać spokojnie!

Wszystkie trzy: Milcz i słuchaj!

Zjawisko: Bądź jak lew śmiały, bo żaden cios nie będzie dla ciebie morderczy dopóki las Birnam nie zbliży się pod mury twego zamku…

Makbet ze śmiechem: To jest niemożliwe! Któż zdoła ruszyć las? Dzięki ci święta i przyjazna wyrocznio! Powiedzcie mi jeszcze czy potomstwo Banka będzie kiedykolwiek rządzić tym krajem?

Wszystkie: O to nas nie pytaj!

Czarownice tańczą wokół kotła a potem znikają!

Wchodzi Lennox.

Makbet: Czy widziałeś te wiedźmy?

Lennox: Nie widziałem. Rycerze przywieźli wiadomość waszej królewskiej mości, że Makduf zbiegł do Anglii.

Makbet: Zbiegł do Anglii ? Napadnę na zamek Makdufa, zdobędę cały Fajf, zabiję jego żonę i dzieci, zniszczę wszystko co posiada.

Wychodzą.

Scena 2

Multimedia- kolejne morderstwo Makbeta- Lady Makduf i jej dzieci. Zdjęcia i muzyka.

Zuzia tańczy z czerwoną wstążką w białej, zakrwawionej masce- symbol morderstwa.

Scena 3

Sala w pałacu królewskim.

Malkolm: Musimy porozmawiać, Makdufie.

Makduf: musimy walczyć za upokorzenie, za sponiewieraną naszą ojczyznę. Lud płacze, Malkolmie! Wzywa nas.

Malkolm: Makbet, to krwawy tyran! Język drętwieje na myśl o nim! Za cnotliwego go uważaliśmy!

Makduf: Nie ma w piekle szatana, który jest w stanie przewyższyć Makbeta!

Malkolm: To prawda, jest złym władcą! Fałszywy, chytry, drapieżny, krwawy.

Wchodzi Rosse.

Rosse: Panie, mam nowe wieści! Nową biedę, nową zgrozę!

Makduf: Mów człowieku!

Rosse: Panie, zamek twój został wzięty, żona twoja… dzieci… zamordowane.

Malkolm: Litościwe nieba! Nieszczęsny!

Makduf: I mnie tam nie było! Nie mogłem ich bronić.

Malkolm: znieś to nieszczęście jak mąż. Rozbudź w sobie słodką zemstę!

Makduf: Tak uczynię. Pan Bóg mi przebaczy.

AKT V

Scena 1

Komnata w zamku Dunzynam.

Lady Makbet wchodzi ze świecą.

Dama: patrz pan, idzie!

Lekarz: Skąd ona wzięła tę swięcę?

Dama: Ciągle musi mieć światło przy sobie! Taki wydała rozkaz.

Lekarz: Oczy ma otwarte. Co ona robi? Patrz pani, jak ręce obciera.

Dama: Potrafi robić to przez kwadrans.

Lady Makbet: Jeszcze jedna plama! Precz przeklęta plamo! Piekło ciemne! Wstydź się mężu, żołnierzem jesteś, a tchórzysz!

Lekarz: Nieszczęsna kobieta!

Lady Makbet: Ten zapach krwi! Żadne perfumy świata nie są w stanie zdjąć ze mnie zapachu krwi! Och, och!

Lekarz: Ciężko jej na sercu.

Dama: nie chciałabym mieć jej serca w swoim ciele za żadne skarby tego świata!

Lady: Banko pogrzebany, nie wstanie więcej!

Lekarz: Jest w złym stanie psychicznym. Sumienie ją dręczy. Jej potrzebny jest ksiądz a nie lekarz. Miej ją na oku i pochowaj wszystko czym mogłaby zrobić sobie krzywdę!

Scena 2

Komnata w zamku Dunzynam.

Sługa: Panie, zbliża się dziesięć tysięcy…

Makbet: Gęsi, hultaju? Gę gę…. Haha

Sługa: Żołnierzy, panie!

Makbet: Idź tchórzu. Dziesięć tysięcy żołnierzy? Jacy żołnierze, mów!

Sługa: Angielskie wojsko, panie!

Makbet: Uciekaj mi z oczu, gdzie Sejton? Sejtonie!

Sejton: Co wasza królewska mość każe?

Makbet: Czy to prawda?

Sejton: To co doniesiono, sprawdza się, panie!

Makbet: Walczyć będę do ostatniego oddechu! Podaj mi zbroję! Podaj mi pancerz!

Wchodzi lekarz!

Makbet: Jak miewa się pacjentka?

Lekarz: Nie tyle chora co udręczona. Widzenia nie dają jej spokoju!

Makbet: Wylecz ją z tego! Przecież jesteś lekarzem!

Lekarz: z takimi urazami chory musi sam sobie poradzić!

Makbet: Wyrzuć więc do śmietnika swoje kwalifikacje!

Sejtonie! Podaj mi zbroję!

Krzyk kobiet za sceną!

Makbet: Co to za wrzawa!

Dawno już smaku trwogi zapomniałem, włosy jeżą mi się na głowie!

Sejton: Panie, królowa umarła!

Makbet: Powinna była umrzeć nieco później! Musiała dzisiaj?!

Makbet: Życie jest tylko cieniem! Nędznym aktorem, który swoją rolę przez parę godzin gra na scenie, a potem w nicość przepada!

Wchodzi żołnierz: Panie, nie wiem jak mam to powiedzieć!

Makbet: Mów, zrób w końcu użytek z języka!

Żołnierz: Las zaczął ruszać się z miejsca, idzie w stronę Dunzynam!

Makbet: Kłamiesz, łotrze! Jeśli kłamiesz, twoje dni już są policzone!

Scena 3

Pole z lasem w tle.

Makbet; jestem w pułapce! Nie mogę uciekać! Jak niedźwiedź muszę psiarni stawić czoło! Kim jest ten, co nie narodził się z kobiety?

Makduf: Stój, psie z piekła rodem!

Makbet: Krew twojej rodziny ciąży mi na duszy! Odejdź!

Makduf: Wszystkie moje słowa, moc i siła są w tym mieczu! Zginiesz, Makbecie!

Makbet: Nic z tego, próżno gadasz! Nie może mnie zabić zwykły człowiek zrodzony z kobiety. Takie czary!

Makduf: Zacznij wątpić w te czary! Ja zostałem wyjęty z łona matki! Zginiesz zaraz!

Makbet: Nie poddam się, mimo że las podszedł pod mury zamku, mimo, że ty narodzony przez cesarskie cięcie, dotrwam do końca!

Gasną światła! Na ekranie slajd z krwawym lasem.  Ciemne chmury odchodzą, niebo staje się jasne.  Muzyka.

Film z premiery!

Powodzenia!

Anna Konarzewska