JAK ROZPOCZĄĆ ROK SZKOLNY?

 POMYSŁY NA PIERWSZE SPOTKANIE Z UCZNIAMI PO WAKACYJNEJ PRZERWIE...

    Co roku do naszych szkół przychodzą nowi uczniowie. Niektórzy są zaciekawieni, inni radośni, a pozostali głównie przestraszeni. W dodatku czas pandemii wprowadza wewnętrzny niepokój. 

Co zrobić, aby ułatwić nowym uczniom adaptację w naszej placówce? Integracja jest działaniem długofalowym. Cały czas trzeba o nią zabiegać. My, nauczyciele, musimy stać na straży zjednoczenia klasowego zespołu. Pełna integracja zapewnia spokój, bezpieczeństwo, życzliwość i tolerancję każdemu podopiecznemu. Dobrze wiemy, że nie jest to łatwe zadanie, ale jeśli zadbamy o nią od samego początku, mamy szansę poprowadzić klasę do końca bez większych zgrzytów. Wówczas będzie nam łatwiej prowadząc zdalne nauczanie czy tez hybrydowe. Początek września trzeba dobrze wykorzystać. Podzielę się z Wami moimi sprawdzonymi sposobami. 

Po rozpoczęciu roku szkolnego wychowawca wraz z nowymi uczniami udaje się do sali, aby  poznać się, pokazać szkołę, czy podać plan lekcji. Oprócz takich działań warto usiąść z uczniami w kole/ podkowie (można przygotować salę wcześniej). Każdy na początku przedstawia się, może coś o sobie powiedzieć, ale nie musi. To bardzo ważne, aby decyzję wypowiedzi pozostawić samemu wychowankowi. Następnie na środku kładziemy planszę "Powiedz nam". 

Przygotuj cukierki zapakowane w różnych kolorach. Na środku sali połóż planszę „Powiedz nam”, która jest legendą. Uczniowie widzą, co kryje się pod każdym kolorem, więc mogą wylosować cukierek tej samej barwy, co pytanie, na które chcą odpowiedzieć. To bardzo ważne w tej fazie poznawania się. Uczniowie nie będą odczuwali dyskomfortu ani przymusu. Zamiast cukierków można wykorzystać kolorowe patyczki, guziki, karteczki, nakrętki, klocki.

Inspiracji w tym pomyśle dostarczył mi blog Kreatywnej Pedagogiki.

 

Można też przygotować podobną planszę w wybranym programie komputerowym:

Dowolność wypowiedzi w tej fazie poznawania się jest szczególnie ważna dla ucznia. Nie zmuszajmy, nie wypytujmy o szczegóły na pierwszych lekcjach. Niech uczniowie mówią to, co chcą powiedzieć. W ten sposób nie będą czuć skrępowania i zakłopotania. A przy okazji osłodzą sobie i tak stresujący dla nich moment. Możecie zastosować inne pytania.

Jeżeli chodzi o klasy drugie czy trzecie, także możecie taką zabawę wykorzystać, ale z innymi pytaniami do kolorów, np.:

 1. Opowiedz o człowieku, który w wakacje wpłynął na twoje dalsze plany życiowe. Kim była ta osoba? 

2. Które wspomnienie wakacyjne zapadło ci najbardziej w pamięci i dlaczego? 

3. Czego doświadczyłeś/łaś w minione wakacje? Opowiedz o tym zdarzeniu. 

4. Jak wykorzystałeś/łaś wakacje do rozwoju swoich pasji/zainteresowań? Opowiedz. 

5. Opowiedz o Twoich ulubionych potrawach.

6. Czego dowiedziałeś/łaś się o sobie w te wakacje?

7. Co Cię zaskoczyło w czasie wakacji?

Jak już uczniowie "poznają się", to w ciągu tygodnia zagospodarujmy im lekcję wychowawczą, której tematem przewodnim będzie tworzenie wspólnego kodeksu klasowego. 

Korczak stwierdził: "W życiu gromadki musi być porządek. Ale jego zasady ustalaj razem z dziećmi. Jeśli nie potrafisz wykorzystać ich pomocy, zaprowadzą swój własny porządek. I wtedy może wybuchnąć wojna. A wojna przynosi nieporządek i szkody. Wychowankowie stanowią gromadkę, a gromada to olbrzym o wielu parach rąk, nóg, oczu, uszu. Tej wojny nie wygrasz. Twoje szanse są nikłe. Więcej- czasem będziesz sądził, że odniosłeś zwycięstwo, lecz w gruncie rzeczy będzie to porażka." 

Złote słowa i piękna zasada. W ten sposób zbudujemy klasową demokrację i wzajemny szacunek. Wszyscy uczniowie poczują się ważni w budowaniu tożsamości klasy. Poza tym, uważam, że każdy przedmiotowiec powinien ustalać takie zasady na swoich pierwszych lekcjach w ramach PSO. 

Poza tym demokracji nie uczymy przez to, że uczniowie zadecydują o tym, które plakaty, gdzie powiesić. Demokracji uczymy przez wspólne działanie, przez jej doświadczenie i dyskutowanie o niej. 

Poniżej zasady stworzone przeze mnie i moją klasę: Szanujemy się! Słuchamy! Wspieramy się! Akceptujemy się! Uczymy się! Dbamy o kulturę słowa!

Zasady muszą być krótkie, jasne, rzeczowe i nie może ich być więcej niż siedem. Im mniej, tym lepiej. Aby istnienie zasad miało sens musimy się do nich stale odwoływać. 

Jak stworzyć te zasady? Można na kilka sposobów. Burzą mózgów lub każdy na kartce wypisuje ważną według niego wartość współżycia klasowego, potem segregujemy je i wybieramy najważniejsze. Tworzymy wspólnie kolorowy kodeks, który ozdobi tablicę w sali. Dodatkowo każdy uczeń wykonuje kolorowe karteczki z datą swoich urodzin, aby pamiętać o tradycyjnym "Sto lat". 

Proponuję też zabawę na poznanie się: Zrób swojego Sztućka! ;-) Mnóstwo przy tym śmiechu i wspólnych rozmów. Uczniowie mieli za zadanie odzwierciedlić siebie, swoje emocje, cechy charakteru, sposobu bycia w postaci stworzonego przez siebie Sztućka. Oczywiście- Nauczyciel również włącza się do zabawy! Kiedy każdy wykona swoje "ja" to przedstawia Sztućka w osobie trzeciej, np. "To jest Aleksander. Lubi filozofować i rozmawiać na różne tematy. Podróżuje, poznając świat....". Ten sposób mówienia pomoże niektórym osobom otworzyć się. 

A poniżej Sztućki:

Można też porozmawiać z uczniami na temat ich emocji związanych z czasami pandemii. Myślę, że nawet powinno się z Nimi o tym rozmawiać. 

Proponuję tutaj ćwiczenie, które ułatwi odzwierciedlenie tych odczuć: Narysuj swoją wewnętrzną pogodę, myśląc o pandemii. Chodzi też o to, aby każdy starał się uzasadnić, dlaczego odczuwa np. niepokój.

To moja wewnętrzna pogoda, kiedy myślę o pandemii:

Rysunki pomogą im się otworzyć, zgłębić emocje oraz zrozumieć samych siebie oraz innych. 

… mówiłem nie do dzieci, a z dziećmi. Mówiłem nie o tym, czym chcę, aby były, ale czym one chcą i mogą być.

Janusz Korczak

 

O czym powinien pamiętać wychowawca, integrując klasę?

 

1.      Dobry wychowawca powinien najpierw dobrze poznać siebie; swoje słabości i mocne strony, zanim zacznie poznawać swoich wychowanków. Trzeba zacząć od akceptacji samego siebie, zanim zaczniemy uczyć tolerancji swoich uczniów.

 

2.      Nasi uczniowie mają sporo kompetencji, ale nie mogą odpowiadać za relacje z dorosłymi. Po prostu bądź sobą, a uczniowie pójdą za Tobą.

 

3.      Zbuduj wspólnie z wychowankami klasową demokrację. Stwórzcie wspólne zasady, które będą opierały się na wartościach ważnych dla wszystkich. Twórzcie razem.

 

4.       Nie rób niczego na siłę! Pozwól decydować wychowankom, pokaż, że traktujesz ich poważnie.

 

5.     Stwórz bezpieczną przestrzeń dla rozwoju wychowanków. Zbuduj atmosferę otwartości, zaufania i empatii. Bądź mądrym liderem! 

 

                                                                                     Anna Konarzewska