JAK PRACOWAĆ W GRUPIE?

JAK BYĆ GRUPĄ?

Dlaczego praca w grupie jest istotna? Elementy procesu grupowego.

Każdemu nauczycielowi zależy na tym, aby jego klasa była jednością, aby wszyscy uczniowie umieli ze sobą przebywać i pracować. Ostatnio zapisałam się na szkolenie dotyczące procesu grupowego, które prowadzi Magdalena Sadowska- Pawlak, dyrektor z pomorskiego oddziału Izby Coachingu. Spotkanie z tą niesamowitą i pełną energii osobą zainspirowało mnie właśnie do przygotowania tej lekcji wychowawczej dla młodzieży. Zapewniam Was, że to część pierwsza. Będzie ciąg dalszy!

Moja klasa obecnie kończy wspólnie drugi rok nauki. Dzisiaj śmiało rzec mogę, że udało mi się osiągnąć cel- integrację. Jednak nie spoczęłam na laurach! Było to żmudne i trudne zadanie, bo do klasy w całym procesie ktoś dołączał lub odchodził. Wiadomo, grupa zmienia się, a nauczyciel musi stać na straży integracji zespołu. Konflikty i drobne nieporozumienia zdarzają się wszędzie. Jednak od nas- pedagogów zależy, jak będzie w szkole egzystowała nasza klasa. 

Nauczyciel musi otworzyć się na uczniów. Nie może stać z boku, nie może być poza grupą. Czasami trzeba zapomnieć o typowej roli nauczyciela, a stać się po prostu przyjacielem młodzieży. Oni poszukują autorytetów w osobach dorosłych, którzy ich na co dzień otaczają. Dzięki temu, że wykraczam poza rolę pedagoga, uczniowie nie boją się przyjść do mnie z problemem, który nagle pojawia się w klasie. Zaufanie do nauczyciela to podstawa. To my budujemy atmosferę w grupie. Warto o tym pamiętać. Dzięki temu łatwo "kontroluję" to, co dzieje się w klasie i mogę szybko, odpowiednio zareagować. Doszło do tego, że teraz i moim uczniom bardzo zależy na integracji zespołu klasowego! Wspólnie stoimy na straży dobra klasy! Wsparcie nauczyciela jest istotne! Sporo rozmów o szacunku i wartościach przeprowadziłam. To jest efekt! Lekcje wychowawcze nie mogą być o niczym! Poza tym naszym wspólnym celem zawsze jest spektakl! Pasja teatralna nas łączy- to ważne, aby taki cel w procesie grupowym odnaleźć! Na pewno wspólne działania pozytywnie wpłyną na proces grupowy!

Uczniowie muszą znać reguły, zasady. Najlepiej stworzyć je wspólnie na godzinie wychowawczej. Jednak odradzam, aby robić to na pierwszym spotkaniu, bo najpierw trzeba się poznać. Uczniowie muszą czuć się bezpiecznie. 

Działania nauczyciela w poszczególnych fazach ( źródło: www.edurada.pl):
I faza orientacji
• Przyjąć rolę lidera,
• Omówić cel swoich działań,
• Zapytać uczniów o oczekiwania,
• Spisać kontrakt grupowy.
II faza oporu
• Spodziewać się oporu,
• Konsekwentnie i spokojnie egzekwować przyjęte reguły,
• Wsłuchać się w głos klasy,
• Przypomnieć listę reguł,
• Otworzyć negocjacje do ewentualnych zmian.
III faza pracy
• Promować wartość współpracy,
• Ograniczyć zachowania rywalizacyjne,
• Dopuszczać głosy krytyczne,
• Reagować elastycznie,
• Wprowadzać elementy decyzji demokratycznych,
• Dawać często indywidualną informację zwrotną.
IV faza zakończenia
• Pytać uczniów o silne i słabe strony procesu edukacyjnego,
• Wyciągnąć wnioski do dalszej pracy.

Jak pokazać klasie, czym jest grupa? Dlaczego praca zespołowa jest istotna?

Scenariusz lekcji wychowawczej.

1. Pytamy klasę, z czym kojarzy im się grupa? - metoda burzy mózgów ( integracja, zespół, wsparcie, wspólne działanie, więzi, wspólny cel, solidarność, wspólne wartości, coś co łączy...)

2. Co musi zaistnieć, aby grupa się zintegrowała? - metoda dyskusji okrągłego stołu (szacunek, wspólne zainteresowania, cele, klimat, zaufanie, akceptacja, umiejętności komunikacyjne, itp.)

3. Następnie pokazujemy klasie memy o pracy zespołowej. 

 4. Rozmawiamy o przedstawionych sytuacjach w memach. Co uczniowie myślą o pracy grupowej?    Z czym im się kojarzy praca w grupie? Dlaczego tak jest? Jak rozwiązać ten problem?- dyskusja. mogą tutaj podać przykłady. 

5. Następnie czytamy im przypowieść o pracy zespołowej.

 Były sobie cztery osoby:
Każdy, Ktoś, Ktokolwiek i Nikt.

Do wykonania było bardzo ważne zadanie i Każdy mógł je wykonać.
Każdy był pewien, że Ktoś je wykona.
Ktokolwiek mógł je wykonać, ale Nikt tego nie zrobił.
Ktoś zdenerwował się, bo to zadanie mógł wykonać Każdy. Każdy myślał, że Ktokolwiek wykona to zadanie, ale Nikt nie zdawał sobie sprawy z tego, że Każdy tego zadania nie wykona.
Skończyło się tak: Każdy oskarżał Kogoś, podczas gdy Nikt nie zrobił tego, co Ktokolwiek mógł zrobić.

6. Rozmawiamy o przypowieści, o wspólnej odpowiedzialności. Podkreślamy, że wkład każdej jednostki jest ważny w integracji.

7. Potem włączamy film krótkometrażowy "Balans".

 8. Omawiamy z młodzieżą film. Rozmawiamy o współpracy. Czym może być platforma, na której znajdują się postaci? Co symbolizuje? Co symbolizuje tajemnicza skrzynka na platformie? Opisujemy zachowania postaci? Co zakłóca współpracę ludzi? Co powoduje, że ludzie nie potrafią ze sobą współpracować w pewnym momencie? Wskazujemy, że taka sytuacja może zdarzyć się w klasie. Trzeba być czujnym. Jakie błędy popełniły postaci na platformie? Nad czym trzeba pracować?

9. Następny film jest optymistyczny. Pokazuje wartość współpracy i poprawnej komunikacji.

10. Rozmawiamy z uczniami o filmie. Czego nas uczą przedstawione sytuacje? Jakie korzyści wypływają z integracji, pracy grupowej?

11. Na koniec proponuję zrobić dwa krótkie ćwiczenia, które oparte są na idei współpracy. Po wykonanych zadaniach rozmawiamy o doznanych uczuciach i doświadczeniach.

ćwiczenie 1. 
Dwie chętne osoby siadają plecami do siebie, z opaskami na oczach. Kolejny ochotnik związuje uczniów kilkoma szarfami. Reszta klasy musi tak poinstruować swoich kolegów, aby uwolnili się. Każdy próbuje dać swoją radę, wskazówkę.

ćwiczenie 2.
Budujemy w klasie labirynt (wcześniej wyprowadzamy trzech chętnych uczniów). Kiedy jesteśmy gotowi, wprowadzamy pierwszego ochotnika z opaską na oczach. Reszta klasy tak instruuje kolegę/ koleżankę, aby bez problemu pokonała przeszkody i wyszła z labiryntu.

Powodzenia!

Anna Konarzewska