O ocenianiu...

 DLACZEGO LUDZIE OCENIAJĄ?

Godzina wychowawcza inspirowana książką Przemka Staronia "Szkoła bohaterek i bohaterów czyli jak radzić sobie z życiem".

1. Zaczynamy od wyświetlenia fragmentu filmu "Shrek": 

link do źródła: https://www.youtube.com/watch?v=aLgui7cSeKs&feature=emb_logo

2. Dyskutujemy z uczniami nad sceną. Młodzież tworzy pytania do tego fragmentu. Np. Dlaczego Shrek jest sam? Co Shrek mówi o sobie? Czego obawia się Shrek? Co czuje Shrek? Jakie refleksje na temat życia wypływają z tej sceny? 

Następnie uczniowie próbują sami na te pytania odpowiedzieć. 

3. Włączamy aplikację Mentimeter. Tu zamieszczam krótką instrukcję, jak z niej skorzystać podczas lekcji: https://www.doskonaleniewsieci.pl/Upload/Scenariusze/efektywne-wspomaganie/Mentimeter.pdf

Młodzież odpowiada na pytanie: Dlaczego oceniamy innych? Podczas pojawiających się na tablicy refleksji starajmy się wspólnie komentować odpowiedzi uczniów. Poprośmy ich o rozwinięcie swoich wypowiedzi. Wówczas pojawi się mnóstwo ciekawych odpowiedzi, spostrzeżeń...

4. Czytamy fragment książki Przemka z rozdziału II "Dlaczego ludzie oceniają mnie poprzez wygląd", prosimy uczniów o wizualizację tych sytuacji:

Zróbmy prosty eksperyment myślowy (...). Do waszej klasy dołączył nowy uczeń. Spóźnia się na pierwszą lekcję. Wchodzi do sali i powala Was swoim wyglądem. Jakby został żywcem wyjęty z Instagrama. Jego ciało jest perfekcyjnie zbudowane. Ciuchy i buty - po prostu wow! Siada na końcu. Nie możecie się doczekać ptzerwy. Wyobrażacie sobie, jaki musi być wspaniały. (...) Robi wrażenie. Może będzie idolem. Najlepszym kumplem. A może konkurentem do zwalczenia? Zaczyna się przerwa. Podchodzicie do niego. On milczy. Po chwili się jednak odzywa. I nagle cały czar pryska. Trudno nawet wytłumaczyć dlaczego. Po prostu. Wszystko byłoby super, gdyby się nie odezwał. 

A teraz wyobraźmy sobie drugą scenę. Wszystko zostaje takie samo jak w pierwszej - do momentu wejścia nowego ucznia do sali. Pojawia się ktoś, kto nie jest specjalnie atrakcyjny. Może nawet postrzegacie go jako brzydkiego - choćby z powodu zaniedbanego wyglądu. Być może w ogóle nie zwracacie na niego uwagi, a być może zniechęca was swoim wizerunkiem. Na przerwie nie podchodzicie do niego. Ale jakoś tak wychodzi, że nauczyciel na następnej lekcji przydziela was do tej samej grupy. Nagle się okazuje, że nowy ma fantastyczne poczucie humoru. Potem spotykacie go w autobusie. Zaczynacie coś czuć, co trudno określić. (...) Przy najbliższym spotkaniu tak zyskuje, że jesteście nim zafascynowani. (...)

Rozmawiamy wspólnie o sytuacjach przedstawionych powyżej, odnosimy je do naszych doświadczeń. Możemy tu wspomnieć o bohaterze książki/filmu "Cudowny chłopak".

5. Włączamy pierwszy występ Michała Szpaka w programie "X-Factor". Źródło: http://www.video.banzaj.pl/film/8199/michal-szpak---rewelacyjne-wykonanie-utworu-dziwny-jest-ten-swiat-w-x-factor-1/

Po obejrzeniu występu dyskutujemy o tym, jak Michał został potraktowany przez publiczność oraz jury programu. Jak zachował się Michał w tej sytuacji? Co mógł czuć i myśleć Michał? Jaki wydźwięk w tym wszystkim ma utwór Czesława Niemena "Dziwny jest ten świat"? 

6. Znowu uruchamiamy aplikację MENTIMETER i zadajemy pytanie: Co czujemy, kiedy ktoś nas krytykuje? 

Rozmawiamy o swoich życiowych doświadczeniach, o naszych emocjach, o empatii, o tym, że często opinie innych o nas są krzywdzące i ranią nas podwójnie, bo często obwiniamy siebie za to, co słyszymy.

7. Czytamy kolejny fragment książki Przemka z rozdziału II, po czym rozmawiamy o tym, co usłyszeliśmy:

(...) parafrazując Jerzego Pilcha ranią, krzywdzą, upokarzają nas ci, którzy nie mogą sobie poradzić z własną frustracją. (...) To jest potęga tego, co psychologia nazywa projekcją - przerzucaniem na innych tego, z czym nie możemy się pogodzić w nas samych. Dlatego zanim wytkniemy komuś coś, co nie jest złym czynem, a po prostu jakąś cechą, przypomnijmy sobie to to jedno zdanie: "Cokolwiek mówimy o innych, bardzo często tak naprawdę mówimy o samych sobie."

8. Warto przytoczyć tutaj przypowieść o trzech sitach Sokratesa:

Któregoś dnia zjawił się u filozofa Sokratesa jakiś człowiek i chciał się z nim podzielić pewną wiadomością.
- Posłuchaj Sokratesie, koniecznie muszę ci powiedzieć, jak się zachował twój przyjaciel.
- Od razu ci przerwę - powiedział mu Sokrates - i zapytam, czy pomyślałeś o tym, żeby przesiać to, co masz mi do powiedzenia przez trzy sita?
A ponieważ rozmówca spojrzał na niego nic nierozumiejącym wzrokiem, Sokrates tak to objaśnił:
- Otóż, zanim zaczniemy mówić, zawsze powinniśmy przesiać to, co chcemy powiedzieć, przez trzy sita. Przypatrzmy się temu.
Pierwsze sito to sito prawdy. Czy sprawdziłeś, że to co masz mi do powiedzenia, jest doskonale zgodne z prawdą?
- Nie, słyszałem, jak o tym mówiono, i...
- No cóż... Sądzę jednak, że przynajmniej przesiałeś to przez drugie sito, którym jest sito dobra. Czy to, co tak bardzo chcesz mi powiedzieć, jest przynajmniej jakąś dobrą rzeczą?
Rozmówca Sokratesa zawahał się, a potem odpowiedział:
- Nie, niestety, to nie jest nic dobrego, wręcz przeciwnie...
- Hm! - westchnął filozof. - Pomimo to przypatrzmy się trzeciemu situ. Czy to, co pragniesz mi powiedzieć, jest przynajmniej pożyteczne?
- Pożyteczne? Raczej nie...
- W takim razie nie mówmy o tym wcale! - powiedział Sokrates. - Jeżeli to, co pragniesz mi wyjawić, nie jest ani prawdziwe, ani dobre, ani pożyteczne, wolę nic o tym nie wiedzieć. A i tobie radzę, żebyś o tym zapomniał.

źródło: http://www.pozytywne.com/artykul/208/-Trzy-sita-opowiesc-dydaktyczna-Sokratesa

9. Dyskutujemy o trzech sitach, o nauce wypływającej z tej przypowieści filozoficznej. 

10. Na koniec możemy włączyć film krótkometrażowy, który podsumuje nasze rozmowy o ocenianiu, a mianowicie chodzi mi o "Snack Attack": 

źródło: https://www.youtube.com/watch?v=38y_1EWIE9I

11. Dyskusja po filmie: Jak oceniamy rzeczywistość i ludzi wokół nas? Co wpływa na ocenę rzeczywistości? Na co powinniśmy zwrócić uwagę? Czego uczy nas sytuacja z tego filmu? 

Anna Konarzewska

O emocjach...

 BYĆ JAK HULK...

CZYLI JAK RADZIĆ SOBIE Z GNIEWEM?

Sporo dzieje się w naszym świecie... Pędzimy w jakimś nieznanym kierunku... Każdy z nas gubi się w natłoku myśli, działań i obowiązków... To powoduje frustrację, a czasami budzi w nas gniew, który wyzwala agresję. Jak radzić sobie z emocjami, które nas przytłaczają? 

Ostatnio w moje ręce wpadła niesamowita książka, autorstwa Przemka Staronia. Zainspirowała mnie ona do napisania scenariusza godziny wychowawczej. Ten pomysł można zastosować w edukacji zdalnej jak i tej tradycyjnej. 

Tu link do książki Przemka, którą szczerze polecam każdemu: https://www.empik.com/szkola-bohaterek-i-bohaterow-czyli-jak-radzic-sobie-z-zyciem-staron-przemek,p1252153517,ebooki-i-mp3-p?gclid=CjwKCAiA4o79BRBvEiwAjteoYAzkxd9h1GIvn_05vhmiEDcupp_uIfrhLzs1712C69z-Jf6-35V4IBoC2XkQAvD_BwE&gclsrc=aw.ds

Przemku, dziękuję Ci za tę książkę! Jest cudowna! Mam kolejną pozycję bibliograficzną do mojej książki! Pozdrawiam serdecznie, Mistrzu!

    *  Wyświetlamy dwa obrazy uczniom:

a)     „Krzyk” Jarosław Rymarz,

b)     „Energia rzeczywistości” Jarosław Rymarz.

  *Uczniowie na podstawie powyższych obrazów dzielą się swoimi refleksjami. Pamiętajmy, aby nie zdradzać uczniom tytułów dzieł. Chodzi o to, aby nie wprowadzać ram, ograniczeń ich interpretacji. Chodzi po prostu o wolność. Na pewno padną słowa dotyczące agresji, braku pohamowania emocji. 

   * Na tablicy Google Jambord lub za pomocą aplikacji menti.com młodzież wypisuje wszystkie skojarzenia ze złością, gniewem, agresją. 

         *  Zadajemy pytania uczniom: Dlaczego tak trudno nam zapanować nam emocją gniewu? Dlaczego wpadamy w pułapkę złości? Dlaczego mamy problem z panowaniem nad agresywnością? Na czym polega autoagresja.

          *Wyświetlamy film „Jak działa złość?”. Po projekcji odnosimy się do sytuacji przedstawionej w tym krótkim filmiku. 

          * Uczniowie układają w grupach po 3 pytania, których odpowiedzią jest złość/gniew. 

      * Wyświetlamy uczniom zdjęcie Nastki ze „Stranger Things”. 

                                       * Rozmawiamy o tej postaci, o jej mocy i działaniu. 

  *Następnie odczytujemy fragment rozdziału „A co, jeżeli stracę kontrolę? Czyli o supermocy złości” autorstwa Przemka Staronia („Szkoła bohaterek i bohaterów, czyli jak radzić sobie z życiem”):

„Z opowieści, w których pojawiają się młodzi ludzie posiadający specjalne moce, wiemy, że gdy są pod opieką mądrych dorosłych, ci bardzo dbają o to, aby nauczyli się ze swoimi mocami obchodzić. Widać to w „X-menach”. Widać to w „Star Warsach”. (…)

Bo widzicie nasze emocje, nasze uczucia, nasze potrzeby to są specjalne moce. Zwłaszcza te o dużym natężeniu. One informują nas o wszystkim tym, co jest dla nas ważne. Jeżeli potraktujemy świat naszych uczuć, naszych reakcji, naszych potrzeb jako rzeczywistość właśnie takich mocy, możemy zadać pytanie: Gdzie ci dorośli i gdzie te szkolenia? Odpowiedź jest, niestety, bardzo smutna. Ani tych dorosłych, ani ani specjalnych treningów powszechnie dostępnych nie ma. Niektórzy mają to szczęście i rodzą się w rodzinach, w których uczy się dziecko obchodzić ze swoimi uczuciami. (…) W szkole nie ma zajęć o człowieku, o świecie jego emocji, osobowości i potrzeb. Nie ma psychologii (chyba, że ktoś ma wyjątkowe szczęście i trafia do szkoły, gdzie jest!).

W tym sensie każdy z nas jest Nastką. Poruszamy się w świecie, funkcjonujemy wśród ludzi, ale nie rozumiemy, dlaczego raz chce nam się śmiać, a zaraz potem płakać, dlaczego rozpadają nam się związki, dlaczego wybuchamy na innych, dlaczego krzyczymy, dlaczego plotkujemy. Gdy powiemy komuś parę słów za dużo, gdy krzykniemy, gdy kogoś uderzymy, i jeszcze na dodatek poniesiemy tego konsekwencje, możemy serio zacząć się bać samych siebie. (…) A im bardziej będziemy się bać, tym bardziej będzie w nas rosnąć napięcie domagające się uwolnienia. Nie jesteśmy jednak nauczeni, jak je wyzwolić w sposób mądry, dobry, konstruktywny. Uwalniamy je zatem w sposób gwałtowny, niekonstruktywny. Nasza psychika jest światem niezwykłym, złożonym, zaskakującym (…). To w niej tkwi odpowiedź na to, dlaczego podejmujemy jakieś działanie albo się od niego powstrzymujemy. Jest ona światem pięknym, ale niebezpiecznym.”

 * Rozmawiamy o przytoczonym fragmencie, zastanawiamy się jak poznać samych siebie, jak konstruktywnie zapanować nad emocjami.

* Wyświetlamy zdjęcie HULKA. 

* Rozmawiamy z uczniami: Z czym kojarzy się Wam ten bohater? Co było jego problemem/mocą?

* Czytamy fragment tego samego rozdziału z książki Przemka Staronia:

„Doskonałym przykładem tego, jak przekierować i wykorzystać złość, jest postać naukowca z uniwersum Marvela Bruce’a Bannera. Wskutek przyjęcia dużej dawki promieniowania potrafi przemieniać się w zielonego humanoidalnego potwora, Hulka. Kiedy śledzimy losy Bannera, widzimy, że ta umiejętność nie poddaje się jego kontroli, to znaczy nie ma on wpływu na to, kiedy ze spokojnego naukowca stanie się zielonym siłaczem. Tym, co najbardziej stymuluje przemianę w Hulka, jest gniew. Hulk doprowadza do kilku dramatycznych sytuacji, dokonuje zniszczeń, których Banner nie może potem sobie wybaczyć. W pewnym momencie widać jednak, że Banner zyskuje kontrolę nad Hulkiem. Kiedy pod koniec pierwszej części „Avengers” Kapitan Ameryka mówi mu, że to jest idealny moment na to, aby stać się ściekłym, Banner odpowiada: „To jest mój sekret, Kapitanie. Ja jestem cały czas wściekły”. Otóż to! Sekretem uporania się z tym, co nas rozsadza od środka, jest pogodzenie się z tym, że tak się dzieje. Dopiero akceptacja tego stanu otwiera nam wrota do zapanowania nad tym. Dopóki bowiem walczymy z faktem, że jesteśmy wściekli, dusimy to w sobie, udajemy, że wszystko jest OK, tracimy na tę walkę mnóstwo sił. Gdy w końcu powiemy sobie: „tak, jest we mnie olbrzymia złość”, i pozwolimy sobie na to, aby ją poczuć oraz zaakceptować jej obecność, przestajemy daremnie walczyć. I naszą energię możemy przekierować na kontrolę. I wtedy otwiera się przed nami morze możliwości. Możemy zbadać wszystko krok po kroku. Ustalić, co się takiego stało, że rozsadza nas napięcie. Przyczyny bywają dla nas zaskakujące. Jak często na przykład mamy świadomość, że złość jest efektem głodu, niewyspania, tego, że ktoś nas zignorował albo powiedział coś niemiłego? Potem, również krok po kroku możemy usunąć powody: wyspać się, zjeść coś, pogadać z kimś bliskim o przyjemności, która nas spotkała, i otrzymać wsparcie”.

* Rozmawiamy o powyższym fragmencie, o tym, że warto rozpoznawać swoje emocje i ich źródła, że warto wykorzystać racjonalne myślenie, aby opanować gniew. 

* Podsumowanie: Jak radzić sobie z agresją?           

      Uczniowie na tablicy Google Jambord wypisują swoje pomysły: kontrolowany krzyk, ćwiczenia fizyczne, aktywność fizyczna, oddechy, liczenie od 10. W dół, sprzątanie, czytanie, płacz, rozmowa z bliską osobą, przytulenie, akceptacja siebie, myślenie o pozytywach, itp.

Anna Konarzewska

Źródła:

1.     Jarosław Rymarz, Malarstwo, strona FB

2.     Przemek Staroń, „Szkoła bohaterek i bohaterów czyli jak radzić sobie z życiem”, Wydawnictwo Agora, 2020.

3.     https://www.youtube.com/watch?v=IcrG9yQevbI, Obrazkoterapia, YT

4.     Anna Konarzewska, „Być (nie)zwykłym wychowawcą”, Wydawnictwo WFW, 2019.