niedziela, 11 lutego 2024

#profilaktyka #narkotyki #prawo

 

Profilaktyka uzależnień - zagrożenia i odpowiedzialność prawna młodzieży.



1.    Na początku lekcji informujemy uczniów o czym będziemy rozmawiać. Możemy na rozgrzewkę zadać pytanie: czym jest uzależnienie i od czego można się uzależnić?

2.    Włączamy film animowany„Nuggets”: https://www.youtube.com/watch?v=HUngLgGRJpo&t=1s

Po projekcji rozmawiamy o tym, jak uzależnienie zmienia człowieka. W jaki sposób film przedstawia mechanizm uzależnienia?  Co symbolizuje tu uzależnienie? Jaką funkcję pełnią tu kolory? Jak zachowuje się osoba uzależniona? Jakie refleksje wywołuje film w Was?

3.    Dyskusja nad zagadnieniem: czym jest narkotyk?

Poruszamy przy okazji mity związane z narkotykiem:

Mit I − co to jest narkotyk?

Za niebezpieczny środek psychoaktywny uważa się najczęściej biały proszek przystosowany do wdychania lub „kompot”, którego używa się w formie iniekcji dożylnych. Tymczasem środek psychoaktywny to substancja chemiczna oddziałująca na centralny układ nerwowy, bezpośrednio wpływająca na funkcje mózgu, czego efektem są czasowe zmiany postrzegania, nastroju, świadomości i zachowania.

Zagrożeniem jest każdy środek niosący za sobą opisane zmiany, a nie jedynie narkotyk rozumiany jako chemiczny środek do wstrzykiwania lub wdychania. Warto zapoznać się z definicjami zawartymi w ustawie z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.

(narkotykiem są substancje i preparaty psychoaktywne, substancje psychotropowe, dopalacze, e-narkotyki, wszelkie środki odurzające, wszelkie środki zastępcze- czyli produkty zawierające substancję o działaniu na ośrodkowy układ nerwowy, który może być użyty w takich samych celach jak środek odurzający, substancja psychotropowa lub nowa substancja psychoaktywna, których wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie jest regulowane na podstawie przepisów odrębnych; do środków zastępczych nie stosuje się przepisów o ogólnym bezpieczeństwie produktów).

Mit II − narkotyki twarde i miękkie

Narkotyki miękkie traktowane są w tym ujęciu jako mniej szkodliwe. Tymczasem prawdą jest, iż niektóre z nich, np. konopie indyjskie, uzależniają wolniej, ale nie oznacza to, że ich wpływ na organizm jest mniej szkodliwy. Substancje aktywne w nich zawarte powodują nieodwracalne zmiany w organizmie. Wspomniane konopie zawierają substancję czynną THC, która według licznych badań nie zostaje wypłukana z organizmu i odkłada się w tkance mózgowej, wpływając na zmiany w psychice.

źródło: https://epedagogika.pl/dzialania-profilaktyczne/nie-mniej-grozne-niz-narkotyki-substancje-odurzajace-stosowane-przez-dzieci-i-mlodziez-4019.html)

4.   W dalszej części cyklu lekcji- dzielimy klasę na grupy.

I grupa - wypisuje czynniki, które chronią młodego człowieka przed narkotykami;


II grupa - wymienia sytuacje ryzykowne;


III grupa - zastanawia się nad tym, co należy robić, aby poczuć się dobrze bez dopalaczy, narkotyków i innych używek; co zamiast substancji psychoaktywnych? Warto tu zwrócić uwagę na energetyki- ich eliminację z codziennej diety.


IV grupa - wypisuje argumenty przeciw zażywaniu substancji psychoaktywnych, narkotyków, energetyków…

       V grupa- skupia się wokół skutków zażywania narkotyków, energetyków.

Wszystkie zadania omawiamy na forum, dyskutując z uczniami, dopowiadając odpowiednie kwestie. 

5.    Dyskusja na temat: Jak odmawiać, kiedy ktoś zaproponuje zakup, zażycie substancji psychoaktywnej, narkotyku itp.? 

6. Po debacie tworzymy wspólnie kilka zasad, np.: po prostu powiedz 'nie', odejdź, zignoruj, podaj powód, nie tłumacz się, zmień temat, zażartuj, oburz się, ale nie obrażaj nikogo, powiedz komplement, zaproponuj inny sposób spędzenia wolnego czasu.

7. Następnie wykładamy na stół słoik/pudełko z napisem: "Bank asertywności". Każdy na kartce notuje swój pomysł na odmowę kupna lub zażycia środków odurzających i wkłada go do słoiczka. Np. "Nie, bo to mi się po prostu nie podoba", "Nie, bo wolę robić co innego", "Nie, bo nie mam ochoty", "Nie, bo mam inne plany", "Nie kupuję i nie zażywam- po prostu nie", itp.

Kiedy słoik się zapełni, odczytujemy pomysły uczniów na asertywne zachowanie. Stawiamy go w widocznym miejscu dla każdego wychowanka tak, aby mógł sięgnąć do niego wtedy, kiedy będzie tego potrzebował. 

8.     Zapoznajemy uczniów z odpowiedzialnością karną na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii: https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/przeciwdzialanie-narkomanii-17219465

Konsekwencje prawne posiadania narkotyków przez młodzież od l. 13.

Zgodnie z art. 62 ust. 1 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, „kto, wbrew przepisom ustawy, posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.

Z kolei za posiadanie znacznej ilości narkotyków grozi kara więzienia od roku do 10 lat. Natomiast w przypadku, gdy sąd uzna czyn za wypadek mniejszej wagi, sprawca podlega karze grzywny, karze ograniczenia wolności lub karze więzienia do roku.

Sprawca poniesie odpowiedzialność karną, jeżeli popełnił czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat. Sprawa nieletniego, czyli osoby, która ukończyła 13 lat, ale nie ukończyła 17 lat w momencie popełnienia czynu, toczy się przed sądem rodzinnym na podstawie przepisów Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Jeżeli nieletni w momencie popełnienia czynu ukończył 13 lat, odpowiada przed sądem rodzinnym za czyn karalny. W sprawie o czyn karalny sąd rodzinny może zastosować wobec nieletniego środki wychowawcze i poprawcze, wymienione w art. 6 Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Są to:

·        udzielenie upomnienia,

·        zobowiązanie do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia,

·        ustanowienie nadzoru odpowiedzialnego rodziców lub opiekuna,

·        ustanowienie nadzoru organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia za nieletniego,

·        zastosowanie nadzoru kuratora,

·        skierowanie do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją,

·        orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów,

·        orzeczenie przepadku rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego;

·        umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w rodzinie zastępczej zawodowej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad nieletnim,

·        umieszczenie w zakładzie poprawczym.

·        Kara dla nieletniego za posiadanie narkotyków: Zgodnie z art. 7 sąd rodzinny może również zobowiązać rodziców lub opiekuna nieletniego do poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego, a także do ścisłej współpracy ze szkołą, do której nieletni uczęszcza, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną, zakładem pracy, w którym jest zatrudniony, oraz lekarzem lub zakładem leczniczym.

Środki wychowawcze i poprawcze wymienione w Ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich sąd może zastosować również wobec osoby, które ukończyła 17 lat, ale nie ukończyła 18 lat w momencie popełnienia czynu, jeżeli popełniony przez nią czyn stanowi występek, stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają. W tym przypadku sąd stosuje środki poprawcze lub wychowawcze zamiast kary.

Ważne, aby wspomnieć o najnowszych przepisach dotyczących energetyków:

Od 1 stycznia 2024 r. wchodzi w życie zakaz sprzedaży ,,energetyków", czyli napojów z dodatkiem tauryny lub kofeiny, niepełnoletnim. Nowe przepisy zakazują ponadto ich sprzedaży na terenie szkół czy innych jednostek oświatowych, a także w automatach.

Ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw, opublikowana 28 sierpnia, wprowadza zakaz sprzedaży napojów z dodatkiem tauryny i kofeiny (czyli energetyków lub napojów energetycznych) osobom poniżej 18. roku życia, a także na terenie szkół i innych placówek oświatowych (np. przedszkolach, placówkach wychowawczych, bibliotekach pedagogicznych) i w automatach.

Ustawa określa co uznaje się za napój z dodatkiem kofeiny lub tauryny. Według tej definicji jest to napój będący środkiem spożywczym, ujęty w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, w którego "składzie znajduje się kofeina w proporcji przewyższającej 150 mg/l lub tauryna, z wyłączeniem substancji występujących w nich naturalnie".

Ustawa nakłada na producentów lub importerów napoju z dodatkiem kofeiny lub tauryny obowiązek oznaczenia opakowania jednostkowego wyrobu widoczną, czytelną oraz umieszczoną w sposób nieusuwalny i trwały informacją o treści „Napój energetyzujący” lub „Napój energetyczny”.

Kary:

Za sprzedawanie takich produktów w niedozwolonym miejscu będzie grozić kara do 2 tys. zł. Za produkowanie lub sprowadzanie nieodpowiednio oznaczonych napojów grozić zaś będzie grzywna w wysokości do 200 tys. zł.

W przypadku wątpliwości co do wieku kupującego sprzedawca w sklepie będzie mógł zażądać okazania dokumentu potwierdzającego wiek nabywcy.

9. Zamiast powyższej formy poinformowania o odpowiedzialności karnej, możemy zastosować film Fundacji Pasieka, dostępny na YT, aby zapoznać młodzież z odpowiedzialnością: https://www.youtube.com/watch?v=qVaWuVjHlL0

10.   Nauczyciel informuje uczniów o tym, gdzie szukać pomocy w trudnych sytuacjach: psycholog, pedagog szkolny, nauczyciel, wychowawca, rodzic, rodzeństwo, Poradnia psychologiczno-Pedagogiczna...

Telefon Zaufania dla młodzieży i dzieci- 116 111, 

Telefon  Zaufania Rzecznika Praw Dziecka - 800 12 12 12, 

Ogólnopolski Telefon Zaufania- Narkotyki- 801 199 990, 

numer alarmowy 112, 

Antynarkotykowa Poradnia Internetowa- www.narkomania.org.pl, 

strona poświęcona dopalaczom - www.dopalaczeinfo.pl

Źródło: file:///C:/Users/Anna/Downloads/nowe-narkotyki-poradnik-dla-nauczycieli-gis_men.pdf


Anna Konarzewska